Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշները
2024 թվականի տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը (ՏԱՑ) կազմել է 108.0%, ինչը նշանակում է 8%-ով աճ 2023 թվականի համեմատ:
- Արդյունաբերական արտադրանքի ծավալը կազմել է 2.99 տրիլիոն դրամ, որը 4.7%-ով աճել է:
- Գյուղատնտեսության համախառն արտադրանքի ծավալը կազմել է 958.8 միլիարդ դրամ, որը 1.6%-ով աճել է:
- Շինարարության ոլորտը մեծ թափ է հավաքել՝ 14.5% աճ, ծավալը՝ 709.5 միլիարդ դրամ:
- Ծառայությունների ոլորտում գրանցվել է 10.6% աճ, ընդհանուր ծավալը՝ 3.47 տրիլիոն դրամ:
Արդյունաբերություն
2024 թվականի արդյունաբերական արտադրանքի ծավալը կազմել է 2.99 տրիլիոն դրամ, ինչը 4.7%-ով ավելի է, քան 2023-ին:
- Հանքարդյունաբերության և բացահանքերի շահագործման ոլորտում կրճատում է գրանցվել՝ 8.6%-ով նվազում:
- Մշակող արդյունաբերությունում աճը կազմել է 6.5%:
- Էներգետիկ հատվածում արտադրությունն աճել է 12.6%-ով, հիմնականում էլեկտրաէներգիայի արտադրության հաշվին:
Գյուղատնտեսություն
Գյուղատնտեսության ոլորտում համախառն արտադրանքի ծավալը կազմել է 1.02 տրիլիոն դրամ, աճը՝ 1.9%:
- Բուսաբուծության արտադրանքի ծավալը կազմել է 1.45 տրիլիոն դրամ, աճը՝ 0.9%:
- Անասնաբուծության ոլորտում աճը կազմել է 2.2%, արտադրության ծավալը՝ 503.2 միլիարդ դրամ:
- Ձկնորսության ոլորտում աճը կազմել է 4.3%:
Շինարարություն
Շինարարության ծավալը 2024 թվականին կազմել է 709.5 միլիարդ դրամ, ինչը 14.5%-ով ավել է, քան 2023-ին:
- Պետական բյուջեի ֆինանսավորմամբ իրականացված շինարարական աշխատանքները կազմել են 182.2 միլիարդ դրամ, աճը՝ 14.8%:
- Մասնավոր հատվածի ֆինանսավորմամբ շինարարությունը կազմել է 342.9 միլիարդ դրամ, աճը՝ 11.1%:
- Բնակչության միջոցներով իրականացված շինարարությունը կազմել է 143.9 միլիարդ դրամ, ինչը 33.8%-ով ավել է, քան նախորդ տարի:
Առևտուր
2024 թվականի ընթացքում առևտրի շրջանառությունը կազմել է 6.37 տրիլիոն դրամ, աճը՝ 17%:
- Մանրածախ առևտուրը կազմել է 1.94 տրիլիոն դրամ, աճը՝ 7.9%:
- Մեծածախ առևտուրը կազմել է 4.18 տրիլիոն դրամ, աճը՝ 23.4%:
- Ավտոմեքենաների առևտրի ծավալը կազմել է 248.8 միլիարդ դրամ, սակայն նախորդ տարվա համեմատ 4.3%-ով նվազել է:
Արտաքին առևտուր
Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառությունը կազմել է 30.1 միլիարդ դոլար, որը 41.5%-ով ավել է, քան 2023-ին:
- Արտահանումը կազմել է 13.1 միլիարդ դոլար, աճը՝ 53.1%:
- Ներմուծումը կազմել է 17.07 միլիարդ դոլար, աճը՝ 33.8%:
- Արտահանման հիմնական ուղղություններն են՝ ԵԱՏՄ երկրներ (3.34 միլիարդ դոլար), ԵՄ (611 միլիոն դոլար), այլ երկրներ (9.08 միլիարդ դոլար):
Աշխատաշուկա և աշխատավարձեր
Հայաստանում միջին ամսական անվանական աշխատավարձը 2024 թվականի դեկտեմբերին կազմել է 353,769 դրամ, ինչը 6.2%-ով ավելի է, քան 2023-ի նույն ամսին:
- Պետական հատվածում միջին աշխատավարձը կազմել է 314,226 դրամ:
- Ոչ պետական հատվածում՝ 369,072 դրամ:
- Աշխատուժի մասնակցության մակարդակը կազմել է 60.2%:
- Գործազրկության մակարդակը կազմել է 13.3%, որը համեմատաբար կայուն է:
Գնաճ և սպառողական գներ
2024 թվականի ընթացքում սպառողական գների ինդեքսը կազմել է 101.5%, ինչը նշանակում է 1.5%-ով աճ նախորդ տարվա համեմատ:
- Արդյունաբերական արտադրանքի արտադրողների գների ինդեքսը կազմել է 104.7%:
- Շինարարական ծառայությունների գների ինդեքսը կայուն է մնացել՝ 100.3%:
Ֆինանսական հատված
- ՀՀ պետական բյուջեի եկամուտները կազմել են 2.57 տրիլիոն դրամ, աճը՝ 9.3%:
- Պետական բյուջեի պակասուրդը կազմել է 376 միլիարդ դրամ:
- Պետական պարտքը 2024 թվականի դեկտեմբերի դրությամբ կազմել է 5.09 տրիլիոն դրամ:
Բանկային հատված
- Հայաստանում բանկային հաճախորդների թիվը կազմել է 4.91 միլիոն:
- Բանկերում բնակչության ավանդների ընդհանուր ծավալը կազմել է 2.9 տրիլիոն դրամ, ինչը 11.5%-ով ավել է, քան 2023-ին:
Տրանսպորտ
- Բեռնափոխադրումների ծավալը կազմել է 16.83 միլիոն տոննա, որը 7.7%-ով պակաս է:
- Ուղևորափոխադրումների ծավալը կազմել է 225 միլիոն ուղևոր, ինչը 17.3%-ով ավել է:
Զբոսաշրջություն
2024 թվականին Հայաստան այցելած զբոսաշրջիկների թիվը կազմել է 2.2 միլիոն, ինչը 4.7%-ով պակաս է, քան 2023-ին։ Մեկնած զբոսաշրջիկների թիվը կազմել է 1.67 միլիոն, աճը՝ 8.3%։
***
2024 թվականը Հայաստանի համար տնտեսական աճի և զարգացման տարի էր, հատկապես արդյունաբերության, շինարարության և արտաքին առևտրի ոլորտներում։ Այնուամենայնիվ, գնաճը, պետական պարտքի ավելացումը և գործազրկության բարձր մակարդակը մնում են մարտահրավերներ, որոնք պահանջում են երկարաժամկետ ռազմավարական մոտեցում։
Տնտեսական կայունությունը պահպանելու և հետագա աճն ապահովելու համար անհրաժեշտ է խթանել նոր ներդրումները, բարելավել գործարար միջավայրը և շարունակել տնտեսական բարեփոխումները։
