2024 թվականին Հայաստանի տնտեսությունն արձանագրել է մի շարք մարտահրավերներ, որոնցից հիմնականը պետական պարտքի զգալի աճն է՝ ՀՆԱ-ի աճի տեմպերից գերազանցող չափով։ Ազգային ժողովի «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր, ՀՅԴ ԳՄ անդամ Թադևոս Ավետիսյանը ներկայացրել է մի շարք ցուցանիշներ, որոնք վկայում են տնտեսական անկայունության մասին։
Պետական պարտքի աճը գերազանցում է ՀՆԱ-ի աճը
2024 թվականին պետական պարտքն աճել է 8,5 տոկոսով, որը համարժեք է 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի։ Սա գրեթե 1,5 անգամ ավելի բարձր է, քան տնտեսության ընդհանուր աճը՝ ՀՆԱ-ն։
Տնտեսական ակտիվության նվազում
Տնտեսական ակտիվության ընդհանուր ցուցանիշը կազմել է 8 տոկոս, ինչը տարվա առաջին կիսամյակի համեմատ նվազել է 2,5 տոկոսային կետով։
Գյուղատնտեսության անկում
Գյուղատնտեսության ոլորտը շարունակում է անկումը․ 2024 թվականին գրանցվել է ընդամենը 1,6 տոկոս աճ, ինչը 2,5 անգամ պակաս է տարվա առաջին կիսամյակի ցուցանիշից։ Բացի այդ, գյուղատնտեսական արտադրանքի շուկաների շրջանառությունը նվազել է 4 տոկոսով։
Արդյունաբերության և ծառայությունների ոլորտների դանդաղում
Արդյունաբերության աճը կազմել է 4,7 տոկոս, ինչը շուրջ 4 անգամ պակաս է տարվա առաջին կիսամյակի ցուցանիշից։
Կացության կազմակերպման ծառայությունների ոլորտում (հյուրանոցներ, հանրային սնունդ և այլն) 2024 թվականի աճը նվազել է 30 տոկոսով՝ տարվա առաջին կիսամյակի համեմատ։
Բյուջեի պակասուրդի խորացում
2024 թվականին հարկերի թերհավաքագրման պատճառով պետական բյուջեի պակասուրդն աճել է 187 միլիարդ դրամով։ Շուրջ 200 միլիարդ դրամի հարկային մուտքեր չեն ապահովվել, ինչը լրացուցիչ ճնշում է գործադրում պետական ֆինանսների վրա։
Օտարերկրյա ներդրումների նվազում
Հայաստանի ներդրումային միջավայրում նկատվում է օտարերկրյա կապիտալի «փախուստ»։ 2024 թվականի առաջին կիսամյակում օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների ներհոսքը նվազել է 334 միլիոն դոլարով։ Միևնույն ժամանակ, Հայաստանից դուրս եկած օտարերկրյա ուղղակի ներդրումները 55 միլիոն դոլարով գերազանցել են ներհոսքի ծավալը։
***
Ներկայացված թվերը վկայում են, որ 2024 թվականին Հայաստանի տնտեսությունը բախվել է լուրջ մարտահրավերների՝ ներառյալ պետական պարտքի բարձր աճ, հարկերի թերհավաքագրման խնդիրներ, տնտեսական ակտիվության դանդաղում և ներդրումային միջավայրի վատթարացում։ Այս զարգացումները կարող են ազդել հետագա մակրոտնտեսական կայունության վրա՝ ստեղծելով նոր մարտահրավերներ տնտեսական քաղաքականության համար։
