ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է, որ BRICS-ի անդամ երկրները՝ Բրազիլիան, Ռուսաստան, Հնդկաստանը, Չինաստանը և Հարավային Աֆրիկան, կարող են բախվել 100% մաքսատուրքերի, եթե ստեղծեն իրենց սեփական արժույթը՝ փոխարինելու համար ԱՄՆ դոլարին։ Նրա այս հայտարարությունը ընդգծում է Վաշինգտոնի մտահոգությունը՝ կապված համաշխարհային ֆինանսական համակարգում դոլարի դիրքի հնարավոր թուլացման հետ։
Թրամփի սպառնալիքը՝ 100% մաքսատուրքեր
Թրամփն իր տելեգրամյան ալիքում գրել է, որ ԱՄՆ-ը չի պատրաստվում անտարբեր հետևել BRICS-ի՝ դոլարից հրաժարվելու փորձերին։ Նա ընդգծել է, որ ցանկացած երկիր, որը կփորձի զարգացնել BRICS-ի արժույթը կամ աջակցել այլընտրանքային ֆինանսական համակարգերին, պետք է պատրաստ լինի մաքսատուրքերի զգալի աճին։
«Մենք պարտավորություններ կպահանջենք այս հնարավոր թշնամական երկրներից, որպեսզի նրանք չստեղծեն նոր BRICS արժույթ և չաջակցեն այլ արժույթների, որոնք կարող են փոխարինել հզոր ԱՄՆ դոլարին։ Հակառակ դեպքում նրանք կկանգնեն 100% մաքսատուրքերի առջև և հրաժեշտ կտան ԱՄՆ-ի հրաշալի տնտեսությունում վաճառքներ իրականացնելուն»,- նշել է Թրամփը։
BRICS-ի նախաձեռնությունը՝ ԱՄՆ դոլարի կախվածությունը նվազեցնելու համար
BRICS-ի անդամ երկրները վերջին տարիներին ակտիվորեն քննարկում են փոխադարձ առևտրում դոլարից անցումը տեղական արժույթներին կամ այլընտրանքային արժութային համակարգի ստեղծումը։ Չինաստանն ու Ռուսաստանը, օրինակ, արդեն ավելացրել են փոխադարձ առևտրի ծավալը յուանով և ռուբլով։ Հնդկաստանը ևս քննարկում է տեղական արժույթների օգտագործումը էներգակիրների գնման համար։
Այս միտումը խթանվել է արևմտյան պատժամիջոցներով, որոնք սահմանափակում են որոշ երկրների՝ դոլարով գործարքներ իրականացնելու հնարավորությունը։ Հետևաբար, BRICS-ի երկրները տեսնում են արժութային բազմազանացման անհրաժեշտություն՝ իրենց տնտեսությունները ավելի ինքնավար դարձնելու համար։
ԱՄՆ-ի անհանգստությունը և տնտեսական քաղաքականությունը
Թրամփի սպառնալիքները վկայում են, որ ԱՄՆ-ը լուրջ է ընդունում BRICS-ի ֆինանսական անկախության ձգտումը։ Վաշինգտոնը հասկանում է, որ դոլարի գերակայությունը գլոբալ առևտրում ապահովում է ԱՄՆ-ին զգալի տնտեսական և քաղաքական ազդեցություն։ Եթե ավելի շատ երկրներ սկսեն հրաժարվել դոլարից, ԱՄՆ ֆինանսական համակարգը կարող է որոշակի ճնշման տակ հայտնվել։
Մաքսատուրքերի կիրառումը կարող է կարճաժամկետ ազդեցություն ունենալ BRICS-ի երկրների տնտեսությունների վրա, սակայն երկարաժամկետ հեռանկարում այն կարող է էլ ավելի արագացնել դոլարից անցումը այլընտրանքային արժույթների։ Թրամփի նախորդ նախագահության տարիներին նա կիրառել էր մաքսատուրքեր Չինաստանի նկատմամբ, ինչը հանգեցրել էր առևտրային լարվածության, սակայն Չինաստանը շարունակեց ամրապնդել իր դիրքերը գլոբալ շուկայում։
Ինչ հետևանքներ կարող է ունենալ Թրամփի քաղաքականությունը
- Միջազգային առևտրային լարվածություն – Եթե ԱՄՆ-ն իսկապես կիրառի 100% մաքսատուրքեր, BRICS-ի երկրները կարող են հակադարձ միջոցներ ձեռնարկել, ինչը կհանգեցնի առևտրային պատերազմի։
- ԱՄՆ-ի տնտեսական հարաբերությունների վերագնահատում – Մեծ ընկերությունները, որոնք ներմուծում են ապրանքներ BRICS-ից, կարող են բախվել արտադրանքի գների աճի և մատակարարման շղթաների խախտման։
- BRICS-ի արժութային քաղաքականության ամրապնդում – Թրամփի հայտարարությունները կարող են խրախուսել BRICS-ի երկրներին ավելի արագացնել իրենց նոր արժույթի ստեղծման գործընթացը։
- Գլոբալ շուկայի վերակազմավորում – Եթե BRICS-ի երկրները սկսեն օգտագործել այլընտրանքային վճարային համակարգեր, դա կարող է վերափոխել միջազգային ֆինանսական կարգը։
Թրամփի վերջին հայտարարությունները վկայում են այն մասին, որ ԱՄՆ-ը պատրաստ է կոշտ տնտեսական քայլեր ձեռնարկել BRICS-ի ֆինանսական նախաձեռնությունների դեմ։ Սակայն, հաշվի առնելով, որ BRICS-ի երկրները տասնամյակներ շարունակ կառուցել են իրենց տնտեսական հարաբերությունները, այս գործընթացը դժվար թե կանգ առնի միայն ԱՄՆ-ի սպառնալիքների պատճառով։
Առևտրային հարաբերությունների ապագան կախված կլինի BRICS-ի երկրների հակազդեցությունից և այն քայլերից, որոնք կձեռնարկի ԱՄՆ-ը՝ իր ազդեցությունն ու դիրքերը պաշտպանելու համար։
