2025 թվականի հունվարին Հայաստանի և այլ երկրների միջև արտաքին առևտրաշրջանառության ընդհանուր ծավալը կազմել է 1,377.3 մլն ԱՄՆ դոլար, ինչը 40%-ով պակաս է 2024 թվականի համադրելի ցուցանիշից։ Այս տվյալները հրապարակել է ՀՀ վիճակագրական կոմիտեն, ըստ որի, թե՛ արտահանման, թե՛ ներմուծման ոլորտներում գրանցվել է զգալի անկում։
Արտահանման և ներմուծման ցուցանիշները
Հունվար ամսվա ընթացքում ներմուծման ծավալը գերազանցել է արտահանման ծավալը 412․9 մլն ԱՄՆ դոլարով։ Մասնավորապես՝
- Արտահանման ծավալը կազմել է 482.2 մլն ԱՄՆ դոլար, ինչը 49.2%-ով պակաս է 2024թ. հունվարի ցուցանիշից։
- Ներմուծումը կազմել է 895.1 մլն ԱՄՆ դոլար, որը 33.5%-ով պակաս է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ։
Արտաքին առևտրաշրջանառության անկման հնարավոր պատճառները
Հայաստանի արտաքին առևտրի ծավալների նման նվազումը կարող է պայմանավորված լինել մի շարք գործոններով, այդ թվում՝
- Գլոբալ տնտեսական անորոշությունը – Միջազգային շուկաներում անկայունությունը, գնաճային ճնշումները և աշխարհաքաղաքական զարգացումները կարող են ազդել ինչպես ներմուծման, այնպես էլ արտահանման վրա։
- Արտահանման ուղղությունների փոփոխություն – Հայաստանի արտաքին շուկաներում պահանջարկի նվազումը կամ գործընկեր երկրների հետ առևտրային պայմանների փոփոխությունը կարող են խոչընդոտել արտահանման աճը։
- Ներմուծման ծախսերի կրճատում – Տնտեսական քաղաքականության փոփոխություններն ու ազգային արժույթի տատանումները կարող են նվազեցնել ներմուծման ծավալները։
- Լոգիստիկ և մատակարարման շղթայի խափանումներ – Տրանսպորտային և մաքսային գործընթացների հնարավոր խնդիրները կարող են ազդել ինչպես ներմուծման, այնպես էլ արտահանման վրա։
Հետագա զարգացումների հեռանկարներ
Հաշվի առնելով առկա միտումները, առաջիկա ամիսներին Հայաստանի առևտրային հատվածում հնարավոր են նոր փոփոխություններ։ Կառավարության կողմից իրականացվող տնտեսական քաղաքականությունը, միջազգային համագործակցության ընդլայնումը և տեղական արտադրության խթանումը կարող են նպաստել արտահանման վերականգնմանը և առևտրաշրջանառության աճին։
***
2025 թվականի հունվարին Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառության զգալի անկումը կարող է ազդել երկրի ընդհանուր տնտեսական դինամիկայի վրա։ Շուկայական ճնշումների հաղթահարման համար անհրաժեշտ կլինի տնտեսական կայունացման ռազմավարություն, ինչպես նաև նոր շուկաների և առևտրային գործընկերների հետ համագործակցության ընդլայնում։
