2024 թվականի ապրիլի 15-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Ազգային ժողովում ներկայացրել է ՀՀ կառավարության 2021-2026 թվականների ծրագրի կատարման ընթացքի և արդյունքների մասին զեկույցը՝ հատուկ ուշադրություն դարձնելով պետական բյուջեի եկամուտների աճին։ Վարչապետի ներկայացրած տվյալները վկայում են պետական ֆինանսների կառավարման համակարգում աննախադեպ ցուցանիշների մասին։
Կրկնապատկված եկամուտ՝ միայն 2024 թվականին
Ըստ Փաշինյանի՝ միայն 2024 թվականի ընթացքում ՀՀ պետական բյուջեի եկամուտներն ավելացել են ավելի քան 1,3 տրիլիոն դրամով, ինչը համարժեք է շուրջ 3,3 միլիարդ դոլարի։ Սա նշանակում է, որ նախորդ տարվա համեմատ պետական բյուջեի եկամուտները կրկնապատկվել են։ Վարչապետը սա համարում է կառավարության հակաստվերային և հակամենաշնորհային քաղաքականության արդյունք։
Հեղափոխությունից հետո՝ բյուջեի կուտակային ավելցուկ
Փաշինյանը շեշտել է, որ 2018-2024 թվականների ընթացքում, հեղափոխությունից հետո, ՀՀ պետական բյուջե մուտք է եղել լրացուցիչ 1 տրիլիոն 684 միլիարդ դրամ կամ շուրջ 4,2 միլիարդ դոլար։ Այս թիվը ներառում է միայն այն գումարները, որոնք ստացվել են կառավարական քաղաքականության արդյունքում՝ առանց միավորելու համահայկական հանգանակությունների կամ նվիրատվությունների՝ օրինակ՝ 2020-ի համահայկական հիմնադրամի փոխանցումները։
Վարչապետի մեկնաբանությամբ՝ հավելյալ եկամուտների աղբյուրները հետևյալն են.
-
Ստվերային տնտեսության կրճատում
-
Մենաշնորհների վերացում
-
Հարկերից խուսափելու դեմ պայքար
-
Հարկային վարչարարության բարելավում
-
Տնտեսական գործունեության աշխուժացում
Փաշինյանը պնդել է, որ այս գումարները պետական բյուջե չեն հայտնվել «օդից», այլ հենց կառավարության հակաստվերային քաղաքականության արդյունք են։ Ըստ նրա, սա նաև պատասխան է այն քննադատություններին, թե կառավարությունը մոռացել է «թալանվածը հետ բերելու» իր խոստումը։
Ինչո՞ւ է այս զարգացումը կարևոր
Այսպիսի եկամտային աճը մի քանի կարևոր նշանակություն ունի.
-
Սոցիալական ծրագրերի ընդլայնում – բյուջետային ավելցուկը հնարավորություն է տալիս ավելի շատ ներդրում անել կրթության, առողջապահության, սոցիալական պաշտպանության ոլորտներում։
-
Պետական պարտքի նվազեցում հարաբերական արտահայտությամբ – եկամուտների աճը բարելավում է պետական ֆինանսական դիրքը, ինչն օգնում է կառավարել պարտքային բեռը։
-
Տնտեսության թափանցիկության բարձրացում – ստվերային շրջանառությունների կրճատումը կարևոր ազդակ է բիզնես միջավայրի բարելավման համար։
Ինչու է սա դիտարկվում որպես «հեղափոխական եկամուտ»
Փաշինյանի ձևակերպմամբ՝ այս հավելյալ 4,2 միլիարդ դոլարը կարելի է համարել «հեղափոխական եկամուտ»՝ որպես այն քաղաքական և տնտեսական մեխանիզմների արդյունք, որոնք ներդրվել են հեղափոխությունից հետո։ Նա շեշտել է, որ մինչ 2018 թվականը ևս բյուջեն աճել է, սակայն հետհեղափոխական շրջանը բնորոշվել է եկամուտների աննախադեպ աճի տեմպով։
