Թրամփի նոր քաղաքական ուղին․ ի՞նչ ազդեցություն կունենա Հայաստանի միջազգային հարաբերությունների վրա
ԱՄՆ-ի նախագահի պաշտոնում Դոնալդ Թրամփի երկրորդ ժամկետը կարող է նոր մարտահրավերներ առաջացնել Ամերիկա-Հայաստան հարաբերություններում՝ հատկապես տնտեսական և քաղաքական ուղղություններով: Թրամփի արտաքին քաղաքականության հիմնական ուղղություններից մեկն է ԱՄՆ ազգային շահերի առաջմղումը, ինչը կարող է արտահայտվել հարաբերությունների կոշտ ռազմավարությամբ՝ տնտեսական և քաղաքական կոնկրետ պահանջներով։ Հայ-ամերիկյան տնտեսական համագործակցության ապագան կարող է պայմանավորվել Թրամփի քաղաքականության փոփոխություններով, որոնք անմիջական ազդեցություն կունենան Հայաստանի զարգացման և կայունության վրա։ Տնտեսական հարաբերություններ և նոր սահմանափակումներ Թրամփի քաղաքականության շարունակությունը կարող է առաջացնել նոր սահմանափակումներ Հայաստանի ու ԱՄՆ-ի միջև տնտեսական կապերում՝ կապված առևտրային, ներդրումային կամ տեխնոլոգիական համագործակցության հետ։ Թրամփի առաջնահերթությունները հաճախ կենտրոնանում են ներքին արտադրանքի պաշտպանության վրա, ինչը կարող է սահմանափակել հայկական արտադրանքների հասանելիությունը ամերիկյան շուկայում կամ կրճատել ներդրումները, որոնց վրա հույս ունի Հայաստանը տնտեսական զարգացման համար։ ԱՄՆ-Ռուսաստան հարաբերությունների սրացում և դրա ազդեցությունը Հայաստանի վրա Ռուսաստանի նկատմամբ Թրամփի հնարավոր նոր սանկցիաները կարող են ուղղակիորեն ազդել Հայաստան-Ռուսաստան տնտեսական կապերի վրա։ Հայաստանի, որպես Եվրասիական տնտեսական միության անդամ, հնարավոր է սառեցումներ զգա ֆինանսական ու առևտրային ոլորտներում՝ պայմանավորված ԱՄՆ-Ռուսաստան հարաբերությունների փոփոխություններով։ Սա կարող է վտանգել հայաստանյան բանկերի համագործակցությունը միջազգային ֆինանսական գործընկերների հետ՝ սահմանափակելով բանկային փոխանցումները և միջազգային կապիտալի ներգրավումը։ Հումանիտար օգնության նվազեցման ռիսկը Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության և դրա հետևանքների հաղթահարման նպատակով ԱՄՆ-ից ստացվող աջակցությունը կարող է նվազել՝ Թրամփի քաղաքականության շարունակության պայմաններում: Այս կրճատումը կարող է սահմանափակել ՀՀ կառավարության հնարավորությունները՝ իրականացնելու սոցիալական և տնտեսական կայունության համար կարևոր ծրագրեր՝ ազդելով փախստականների և սոցիալապես խոցելի խավերի աջակցության վրա։ Միջազգային բանկային կապեր և ֆինանսավորման հնարավորություններ Թրամփի վարչակազմի դիրքորոշումը՝ միջազգային սանկցիաների ուժեղացման ուղղությամբ, կարող է կասկածի տակ դնել հայաստանյան բանկերի և գործարար կապերի հարաբերությունները միջազգային ֆինանսական համակարգում: Սա կարող է սահմանափակել արտաքին ներդրումների ներգրավումը, հատկապես եթե ամերիկյան բանկերը և ֆինանսական հաստատությունները խուսափեն ռուսական կապերով երկրների հետ գործարքներից։ Կլիմայական փոփոխությունների և էներգետիկ ծրագրերի հետ կապված մարտահրավերներ Թրամփի կլիմայական քաղաքականության առաջնահերթությունների բացակայությունը կարող է անդրադառնալ Հայաստանի կլիմայական ծրագրերի ֆինանսավորման վրա: Եթե ԱՄՆ-ը դուրս մնա կլիմայական փոփոխությունների դեմ միջազգային նախաձեռնություններից, Հայաստանում վերականգնվող էներգիայի ծրագրերի առաջխաղացումը կարող է ֆինանսավորման խնդիրներ ունենալ՝ երկարաժամկետ զարգացման և կայունության ռազմավարությունները վերանայելու անհրաժեշտությամբ: Կանխատեսումներ և ռազմավարական մոտեցումներ Թրամփի երկրորդ ժամկետը կարող է լուրջ մարտահրավերներ առաջացնել Հայաստանի արտաքին հարաբերություններում, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի և տարածաշրջանի այլ երկրների հետ։ Հայաստանի իշխանությունները պետք է մշակեն ռազմավարական մոտեցումներ, որոնք կօգնեն նվազեցնել հնարավոր բացասական ազդեցությունները, հատկապես տնտեսական ոլորտում, և ապահովել երկկողմ հարաբերությունների շարունակականությունը։ Ներկայիս պայմաններում, կարևոր է, որ Հայաստանը ձգտի դիվերսիֆիկացնել իր տնտեսական կապերը, ամրապնդել համագործակցությունը այլ երկրների հետ և ռազմավարական ծրագրեր մշակի, որոնք ուղղված կլինեն ինչպես Արևմուտքի, այնպես էլ Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների հավասարակշռման պահպանմանը։