2025 թվականին Հայաստանի պետական բյուջեի գերակա ուղղությունները կմնան նույնը՝ սոցիալական պաշտպանություն, պետական պարտքի սպասարկում և ռազմական պաշտպանություն։ Այս ոլորտները կշարունակեն պետական ծախսերի հիմնական ուղղություններն ապահովել, ինչը համահունչ է կառավարության երկարաժամկետ սոցիալ-տնտեսական քաղաքականությանը։
Կառավարությունը նախատեսում է, որ 2025 թվականին պետական բյուջեն կունենա 2 տրլն 873 մլրդ դրամի եկամուտներ՝ հարկերի, տուրքերի և այլ աղբյուրների հաշվին։ Սակայն ծախսերը գերազանցելու են եկամուտները՝ կազմելով 3 տրլն 482 մլրդ դրամ։ Արդյունքում՝ բյուջեն կունենա 609 մլրդ դրամի դեֆիցիտ, որը կառավարությունը մտադիր է լրացնել ինչպես ներքին, այնպես էլ արտաքին աղբյուրներից։
5.6% տնտեսական աճի ակնկալիքներ և եկամուտների աճ
Կառավարությունը 2025 թվականին նախատեսում է ապահովել 5.6% տնտեսական աճ, ինչը կանդրադառնա նաև բյուջեի եկամուտների վրա։ Պետական բյուջեի եկամուտները կավելանան 11%-ով՝ 2024 թվականի հետ համեմատած, ինչը կապահովի հարկային վարչարարության բարելավումը, ստվերի դեմ պայքարը և հարկային քաղաքականության նոր միջոցառումները։ Հարկային եկամուտների հիմնական աղբյուրը մնում են հարկերը, որոնք 2025 թվականին կկազմեն ՀՆԱ-ի 25%-ը։
Սոցիալական պաշտպանություն՝ բյուջեի հիմնական ուղղություն
2025 թվականին պետության սոցիալական պաշտպանությանը կհատկացվի 906 մլրդ դրամ, ինչը կազմում է բյուջեի ծախսերի 26%-ը։ Այս միջոցներն ուղղված են կենսաթոշակների, սոցիալական նպաստների և անաշխատունակության նպաստների վճարմանը։ Սոցիալական ծախսերը 2024 թվականի համեմատ կավելանան 14%-ով՝ մեծապես պայմանավորված ծերության կենսաթոշակների բարձրացմամբ և կենսաթոշակային համակարգի կուտակային բաղադրիչի զարգացմանն ուղղված հատկացումներով։
Պաշտպանական ծախսերի զգալի աճ
Պաշտպանության ոլորտին հատկացվող գումարը 2025 թվականին կլինի 668 մլրդ դրամ՝ նախորդ տարվա 550 մլրդ դրամի համեմատ։ Սա բյուջեի ծախսերի 19.9%-ի աճն է։ Պաշտպանական ծախսերի մեծ մասը, 661 մլրդ դրամը, կուղղվի ռազմական պաշտպանությանը։ Ռազմարդյունաբերական համակարգի զարգացման համար հատկացվելու է 5.7 մլրդ դրամ՝ նպատակ ունենալով ավելացնել գիտահետազոտական և փորձակոնստրուկտորական աշխատանքների ֆինանսավորումը։
Պետական պարտքի սպասարկումը
Պետական պարտքի սպասարկումը 2025 թվականին կկազմի 394 մլրդ դրամ, ինչը 2024 թվականի հետ համեմատած՝ 22%-ով ավելին է։ Սա կապված է պետության ներքին և արտաքին պարտքի կառավարման և ֆինանսավորման կարիքների հետ։ Պետական պարտատոմսերի թողարկումը, ինչպես նաև միջազգային վարկերի ներգրավումը կօգնեն կառավարությանը լրացնել բյուջեի դեֆիցիտը։
Կապիտալ ծախսերի առաջնահերթություններ
Բացի ընթացիկ ծախսերից, որոնք կկազմեն 2 տրլն 749 մլրդ դրամ, 2025 թվականին կապիտալ ծախսերի համար նախատեսվում է 733 մլրդ դրամ։ Այս միջոցները կուղղվեն տնտեսության զարգացմանը, ենթակառուցվածքային ծրագրերին, և արդիականացմանը, ինչը կարող է նպաստել ինչպես տնտեսական աճին, այնպես էլ ներդրումային միջավայրի բարելավմանը։
Դեֆիցիտի կառավարում
Բյուջեի դեֆիցիտը, որը կազմելու է 609 մլրդ դրամ, կհատուցվի հիմնականում պետական պարտատոմսերի թողարկման և միջազգային վարկերի ներգրավման միջոցով։ Կառավարությունը մտադիր է ներգրավել 255.8 մլրդ դրամ ներքին աղբյուրներից և 353.6 մլրդ դրամ արտաքին աղբյուրներից։
Այսպիսով, 2025 թվականի բյուջեի կառավարման հիմնական մարտահրավերները կապված են ինչպես տնտեսական աճի ապահովման, այնպես էլ ծախսային պարտավորությունների բալանսավորման հետ, ինչը կառավարությունը կփորձի հաղթահարել ստվերի դեմ պայքարով և հարկային եկամուտների բարելավմամբ։
Աղբյուր՝ ՀԵՏՔ
