2024-ի վերջին ամիսները նշանավորվեցին բանկային ավանդների աճով, անապահովության նոր համակարգի ներդրմամբ և ֆոնդային բորսայի նվազած ակտիվությամբ։ Միջազգային շուկաներում աչքի ընկան Նորվեգիայի գազամատակարարումը և AI չիպերի արտահանման սահմանափակումները։ Հոդվածում կքննարկենք այս զարգացումների նշանակությունը։
1. ՀՀ Առևտրային բանկերի ավանդների ծավալը
ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով, 2024 թվականի նոյեմբերին ՀՀ առևտրային բանկերի ավանդների ընդհանուր ծավալը կազմել է 6.18 տրիլիոն ՀՀ դրամ։ Ռեզիդենտների ավանդների 61.6%-ը ներդրվել է ՀՀ դրամով։ Տվյալները վկայում են հանրապետության բանկային համակարգի կայունության մասին՝ անկախ տնտեսական մարտահրավերներից։
2. Հայաստանի ֆոնդային բորսայի ցուցանիշները
2024 թվականի հոկտեմբերի դրությամբ Հայաստանի ֆոնդային բորսայում ցուցակված են եղել ընդամենը 11 թողարկողի բաժնետոմս և 23 թողարկողի պարտատոմս։ Մինչդեռ 2023 թվականին կապիտալի շուկան ակտիվացել էր՝ կապիտալացման 50.5% աճով, ինչը կապվում էր Ռուս-ուկրաինական հակամարտությունից հետո դեպի Հայաստան կատարված կապիտալի ներհոսքի հետ։ Սակայն 2024-ին այս դինամիկան նվազել է։
3. Անապահովության գնահատման նոր համակարգ
Կոտայքի և Սյունիքի մարզերում 2025 թվականի մարտի 17-ից կմեկնարկի անապահովության գնահատման նոր համակարգը, որը կփոխարինի ընտանեկան նպաստների գործող համակարգին։ Մյուս մարզերում ներդրումը նախատեսվում է 2026 թվականին։ Նոր համակարգով նպաստի իրավունք կստանան այն ընտանիքները, որոնց մեկ հաշվարկային անդամի ամսական եկամուտը չի գերազանցի 34,581 դրամը։ Այս բարեփոխումը նպատակ ունի ավելի արդարացի չափանիշներով աջակցություն տրամադրել անապահով ընտանիքներին։
4. Գանձապետական պահառուի առցանց համակարգի վերագործարկումը
ՀՀ ֆինանսների նախարարությունը վերագործարկել է Գանձապետական պահառուի առցանց համակարգը՝ ընդլայնելով դրա գործառույթները։ Այժմ ներդրողները կարող են առցանց գրանցվել համակարգում՝ օգտագործելով նույնականացման քարտը և գնել գանձապետական պարտատոմսեր։ Այս նախաձեռնությունը նպաստում է ֆինանսական գործարքների ավելի արդյունավետ կազմակերպմանը։
5. Նորվեգիայի գազամատակարարումները Եվրոպային
2024 թվականին Նորվեգիան իր գազատարով Եվրոպային մատակարարել է ռեկորդային 117.6 միլիարդ խորանարդ մետր գազ՝ 8% աճով։ Այս ծավալը կազմում է Եվրոպայի բնական գազի ներմուծման 30%-ը, ինչը կարևոր է տարածաշրջանի էներգետիկ անվտանգության համար։
6. Հարկային խախտումների մասին ՊԵԿ-ի տվյալները
2024 թվականի հոկտեմբերի 10-ից դեկտեմբերի 31-ը ՀՀ հարկ վճարողների մոտ արձանագրվել են աշխատողների չձևակերպման և ՀԴՄ կիրառման կանոնների խախտման դեպքեր։ 43 խոշոր հարկ վճարողների նկատմամբ կիրառվել է 338.2 մլն դրամի տուգանք, իսկ չգրանցված աշխատողների համար՝ 24.8 մլն դրամի տուգանք։
7. Ամանորյա զբոսաշրջային հոսքերի աճը Ռուսաստանում
Ամանորյա տոներին Ռուսաստանի տարածքով զբոսաշրջային հոսքը աճել է 10%-ով։ Լեռնադահուկային հանգստավայրերի բարելավված պայմանները և ձմեռային լողափերի նորաձևությունը զգալիորեն նպաստել են ներքին զբոսաշրջության ակտիվացմանը։
8. Բայդենի նոր սահմանափակումները AI չիպերի արտահանման վրա
ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմը նախատեսում է ընդլայնել արհեստական բանականության չիպերի արտահանման սահմանափակումները՝ կանխելու առաջադեմ տեխնոլոգիաների տարածումը Չինաստանում և Ռուսաստանում։ Այս քայլը վերաբերում է տվյալների կենտրոններում օգտագործվող AI չիպերին։
9. Վրաստանի ՀՆԱ-ի աճը
2024 թվականի նոյեմբերին Վրաստանի իրական ՀՆԱ-ն աճել է 7.5%-ով՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ։ Աճի հիմնական ոլորտներն են եղել մասնագիտական, գիտատեխնիկական գործունեությունը, հեռահաղորդակցությունը, տրանսպորտը և պահեստավորումը։
