2025 թվականի առաջին եռամսյակի հիմնական տնտեսական միտումների վերլուծություն Կենտրոնական բանկի հաղորդագրության հիման վրա
Գնաճի աճ՝ ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ աշխարհում
2025 թվականի մարտին Հայաստանի տարեկան գնաճը կազմել է 3.3%, ինչը նշանակում է, որ վերջին մեկ տարվա ընթացքում ապրանքների և ծառայությունների գներն աճել են այդ չափով։ Թեև սա դեռևս համեմատաբար չափավոր ցուցանիշ է, այն բարձր է նախորդ ամիսների համեմատությամբ։ Միաժամանակ, բնականոն գնաճը, որն ավելի կայուն և պակաս փոփոխական ցուցանիշ է, կազմել է 2.0%, ինչը դեռևս ցածր է ԿԲ-ի սահմանած թիրախից։
Այս իրավիճակին զուգահեռ, միջազգային տնտեսությունում նկատվում են գնաճի ավելացման միտումներ, հատկապես՝ ԱՄՆ-ում։ Սակայն, միաժամանակ, նկատվում են նաև հումքային շուկաների գների նվազման ռիսկեր, ինչը որոշակիորեն հավասարակշռում է ընդհանուր գնաճային միջավայրը։
Անորոշություն՝ ԱՄՆ տնտեսական քաղաքականությունից մինչև աշխարհաքաղաքական զարգացումներ
ԿԲ-ն շեշտում է ԱՄՆ տնտեսական քաղաքականության շուրջ առկա անորոշությունները, մասնավորապես՝ առևտրային և հարկաբյուջետային քաղաքականության մասով։ Այս անորոշությունները կարող են ազդել գլոբալ պահանջարկի, վստահության և տոկոսադրույքների վրա։
Ի հավելումն՝ աշխարհաքաղաքական լարվածությունները և միջազգային առևտրային հարաբերությունների խափանումների հնարավորությունները պահպանվում են՝ ուժեղացնելով գնաճային ռիսկերն ամբողջ աշխարհում։
Հայաստանի տնտեսություն՝ դանդաղում՝ ոչ կառուցվածքային գործոնների պատճառով
Հայաստանում 2025 թվականի առաջին եռամսյակում տնտեսական ակտիվությունը դանդաղել է։ Դա պայմանավորված է կարճաժամկետ և ոչ կայուն գործոնների ազդեցության նվազումով։
Այնուամենայնիվ, շինարարության և ծառայությունների ճյուղերը շարունակում են ցուցադրել բարձր աճ, ինչը մասամբ պահպանում է ընդհանուր ակտիվությունը։ Սակայն տնտեսական աճի կառուցվածքը դեռևս խոցելի է՝ երկարաժամկետ կայունության տեսանկյունից։
Արտաքին պահանջարկի և աշխատաշուկայի փոփոխություններ
Ծառայությունների արտաքին պահանջարկը նվազում է, ինչը Հայաստանի տնտեսության բաց սեգմենտների վրա կարող է բացասաբար ազդել։ Աշխատաշուկայում նկատվում է որոշ թուլացում՝ արտահայտված աշխատավարձերի աճի դանդաղմամբ և գների կայունացման միտումներով։
ԿԲ-ի գնահատմամբ՝ ներկայիս ընդհանուր պահանջարկի միջավայրը գնաճի տեսանկյունից չեզոք է, ինչը նշանակում է, որ այն չի նպաստում գների աճին, բայց նաև չի նպաստում գնաճի նվազմանը։
Տոկոսադրույքի պահպանում՝ մի շարք սցենարների գնահատման արդյունքում
ԿԲ Խորհուրդը քննարկել է երկու հիմնական սցենար.
- Ա տիպի սցենարներ՝ կապված ՀՀ-ի և գլոբալ քաղաքական ու մակրոտնտեսական ռիսկերի հետ, որոնք կարող են պահանջել տոկոսադրույքի բարձրացում՝ գների կայունությունը պահելու նպատակով։
- Բ տիպի սցենարներ՝ կապված ԱՄՆ-ում երկարաժամկետ անորոշությունների, գլոբալ պահանջարկի կրճատման և վստահության անկման հետ, որոնք կարող են պայմանավորել տոկոսադրույքի նվազեցման անհրաժեշտություն։
Հաշվի առնելով բոլոր ռիսկերն ու հավանականությունները՝ ԿԲ-ն որոշել է վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը թողնել անփոփոխ։
Ինչ է սա նշանակում բիզնեսի և բնակչության համար
- Արտարժույթի կայունություն և տոկոսադրույքների կանխատեսելիություն․ վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի անփոփոխ թողնելը հանգեցնում է ֆինանսական համակարգում կայուն սպասումների։
- Սպառողական գնաճի վերահսկողություն՝ ԿԲ-ն շարունակում է կենտրոնանալ գների կայունության վրա։
- Բիզնեսների համար՝ արտաքին պահանջարկի նվազումը և աշխատաշուկայի թուլացումը նշանակում են, որ անհրաժեշտ է վերանայել ներմուծման և արտահանման ռազմավարությունները։
- Կառավարության և ներդրողների համար՝ հարկաբյուջետային քաղաքականության անորոշությունները մնում են կարևոր ռիսկեր, որոնք պետք է հետևողականորեն կառավարել։
