Հայաստանի Կենտրոնական բանկի տվյալներով՝ 2025 թվականի փետրվարի վերջի դրությամբ մեր երկրի առևտրային բանկերը բնակչությանը և կազմակերպություններին տրամադրել են մոտ 6 տրիլիոն դրամի վարկեր։ Սա նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 27.6 տոկոսով։ Բայց որտե՞ղ են ուղղվում այս վարկերը, ի՞նչ նպատակներով են դրանք օգտագործվում, և ի՞նչ արժույթով են մարդիկ ու ընկերությունները նախընտրում վերցնել վարկ։

Ներկայացնում ենք պարզ և պատկերավոր ամբողջ պատկերը՝ ըստ ոլորտների։

2025-ի փետրվարի դրությամբ՝

• Ընդհանուր տրամադրված վարկեր՝ 5.97 տրիլիոն դրամ

• Դրամով վարկեր՝ 4.05 տրիլիոն դրամ (կազմում է ընդհանուրի մոտ 68%)

• Տարադրամով (օրինակ՝ դոլարով կամ եվրոյով) վարկեր՝ 1.92 տրիլիոն դրամ

Այսինքն՝ մարդիկ ու կազմակերպությունները հիմնականում նախընտրում են վարկ վերցնել ՀՀ դրամով։ Սա կարևոր միտում է՝ վկայող դրամի հանդեպ վստահության և արժույթի կայունության մասին։

Ոլորտ առ ոլորտ․ Ովքե՞ր են ամենաշատ վարկ վերցնում

Շինարարություն – 665 մլրդ դրամ

Շինարարության ոլորտն առաջատար է․ տրամադրված վարկերից զգալի մասն ուղղվել է այս ուղղությամբ։ Այդ թվում՝

• 282 մլրդ դրամ՝ ՀՀ դրամով

• 383 մլրդ դրամ՝ տարադրամով

Տարադրամով վարկերի մեծ ծավալը կարող է կապված լինել ներմուծվող շինանյութերի կամ միջազգային պայմանագրերի հետ։

Առևտուր – 634 մլրդ դրամ

Առևտրային գործունեությունը նույնպես ակտիվ վարկավորվող ոլորտ է։

• 262 մլրդ՝ դրամով

• 372 մլրդ՝ տարադրամով

Սա հնարավոր է բացատրել ներմուծման և արտարժույթով գործարքների մեծ քանակով։

Արդյունաբերություն – 573 մլրդ դրամ

Արդյունաբերական ընկերությունները նույնպես օգտվել են վարկերից՝

• 239 մլրդ՝ դրամով

• 334 մլրդ՝ տարադրամով

Սա ցույց է տալիս, որ շատ արտադրական կազմակերպություններ դեռ կախված են արտարժույթից, օրինակ՝ հումքի կամ սարքավորումների գնումների ժամանակ։

Գյուղատնտեսություն – 336 մլրդ դրամ

Այս ոլորտում մի հետաքրքիր միտում կա՝ մոտ 80 տոկոս վարկերը տրամադրվել են ՀՀ դրամով, ինչը խոսում է տեղական շուկայի վրա կենտրոնանալու մասին։

• 262 մլրդ՝ դրամով

• 74 մլրդ՝ տարադրամով

Տրանսպորտ և կապ – 131 մլրդ դրամ

• 36 մլրդ՝ դրամով

• 95 մլրդ՝ տարադրամով

Զգալի կախվածություն ունի արտարժույթից, թերևս՝ ներմուծվող տեխնիկայի կամ կապի միջազգային ծառայությունների պատճառով։

Սպասարկման ոլորտ – 384 մլրդ դրամ

• 134 մլրդ՝ դրամով

• 251 մլրդ՝ տարադրամով

Այս ուղղությամբ ևս գերակշռում են տարադրամով վարկերը։ Հնարավոր է՝ զբոսաշրջային ոլորտի ազդեցությունն այս տվյալների վրա։

Իսկ ի՞նչ վիճակում են բնակչության վարկերը

Հիփոթեքային վարկեր – 1.49 տրիլիոն դրամ

• 1.38 տրիլիոն՝ դրամով

• 105 մլրդ՝ տարադրամով

Հիփոթեքների գրեթե բոլորը տրամադրվում են դրամով, ինչը դրական միտում է՝ հաշվի առնելով արժույթի փոխարժեքի հնարավոր տատանումները։

Սպառողական վարկեր – 1.46 տրիլիոն դրամ

• 1.36 տրիլիոն՝ դրամով

• 103 մլրդ՝ տարադրամով

Այստեղ նույնպես գերակշռում է դրամով վարկավորումը, ինչը վկայում է բնակչության զգուշավորության մասին։

Այլ վարկեր – 296 մլրդ դրամ

Այս հատվածը ներառում է վարկեր, որոնք չեն դասվում վերոնշյալ կատեգորիաների մեջ։

• 95 մլրդ՝ դրամով

• 201 մլրդ՝ տարադրամով

Ինչի՞ մասին են վկայում այս թվերը

• Դրամով վարկավորման գերակայությունը՝ վկայում է դրամի նկատմամբ վստահության և ֆինանսական կայունության մասին։

• Տարբեր ոլորտներում տարադրամի մեծ դերակատարումը՝ ցույց է տալիս, որ որոշ բիզնեսներ դեռ կապված են միջազգային շուկաներին։

• Սպառողական և հիփոթեքային վարկերի աճը՝ խոսում է բնակչության վճարունակության և վստահության աճի մասին։

Վարկային շուկան Հայաստանում ակտիվորեն զարգանում է, և մարդկանց ու բիզնեսների վարկային վարքագիծը տարեցտարի փոխվում է։ Եթե մի քանի տարի առաջ վարկ վերցնելը համարվում էր բարդ և ռիսկային որոշում, ապա այսօր այն դարձել է տնտեսության շարժիչ ուժերից մեկը։

Այս տվյալները կարևոր են ոչ միայն տնտեսագետների ու վերլուծաբանների, այլև բոլորիս համար՝ հասկանալու համար՝ որտեղ է զարգանում տնտեսությունը և ինչպես են մարդիկ օգտագործում ֆինանսական հնարավորությունները։

Բաժանորդագրվեք մեր Տելեգրամյան ալիքին՝ բիզնես ոլորտի ամենաթարմ և կարևոր նորություններին առաջինը ծանոթանալու համար: