Պետական եկամուտների կոմիտեն հետևողականորեն շարունակում է հսկողական աշխատանքները ՀԴՄ-ի կիրառման կանոնների խախտման և աշխատողի չձևակերպման դեպքերի բացահայտման ուղղությամբ։

Իրավախախտումների կանխարգելումը և դրանց նկատմամբ հանրային վերահսկողությունը կարևոր է յուրաքանչյուր քաղաքացու, ինչպես նաև օրինական դաշտում գործող բիզնեսի կայուն զարգացման համար։ Կոմիտեն հորդորում է հարկ վճարողներին գործել օրենքի դաշտում՝ նպաստելով վստահելի բիզնեսի իր վարկանիշի պահպանմանը։

Պետական եկամուտների կոմիտեն տեղեկացնում է, որ Խոշոր հարկ վճարողների հարկային կարգապահության բարելավման ծրագրի շրջանակում իրականացված աշխատանքների արդյունքում, 2025 թ․ հունվարի 1-ից մարտի 31-ը ներառյալ, հարկ վճարողների մոտ արձանագրվել են աշխատողի չձևակերպման և ՀԴՄ-ի կիրառման կանոնների խախտման դեպքեր։

Մասնավորապես, 34 խոշոր հարկ վճարողների մոտ արձանագրվել է ՀԴՄ-ի կիրառման կանոնների խախտում և առաջադրվել է շուրջ 138.1 մլն դրամ տուգանք։ Իսկ 6 խոշոր հարկ վճարողների մոտ արձանագրվել են 31 չգրանցված աշխատողներ և առաջադրվել է շուրջ 7.8 մլն դրամ տուգանք։

Խոշոր  հարկ վճարողների մոտ արձանագրված աշխատողի չձևակերպման և ՀԴՄ-ի կիրառման կանոնների խախտման վերաբերյալ ցանկերն՝ այստեղ։ 

Բաժանորդագրվեք մեր Տելեգրամյան ալիքին՝ բիզնես ոլորտի ամենաթարմ և կարևոր նորություններին առաջինը ծանոթանալու համար: 

Համաշխարհային շուկաներում տեղի ունեցող վերջին զարգացումները ևս մեկ անգամ ընդգծեցին, թե որքան զգայուն են բարձր տեխնոլոգիական ընկերությունները քաղաքական որոշումների նկատմամբ։

Մաքսատուրքերի ազդեցությունը շուկաներում

2025 թվականի ապրիլին ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարեց նոր, խիստ մաքսատուրքերի մասին՝ ազդելով համաշխարհային առևտրի ընթացքի վրա։ Սակագները, որոնք տատանվում են 10%-ից մինչև 50%, վերաբերում են աշխարհի գրեթե բոլոր երկրներից ներկրվող ապրանքներին։ Թրամփի վարչակազմը նպատակ ունի այս միջոցով փոխել առևտրային հարաբերությունների դինամիկան՝ փորձելով, ինչպես նա է պնդում, «հավասարեցնել խաղի կանոնները»։

Արժեթղթերի անկում և տեխնոլոգիական հսկաների պայքար

Մաքսատուրքերի հայտարարությունից հետո Nasdaq ինդեքսը վերջին չորս օրվա ընթացքում կրճատվել է 13%-ով՝ արտացոլելով ներդրողների անհանգստությունը, հատկապես տեխնոլոգիական ոլորտում։ Վերլուծաբանների գնահատմամբ՝ Apple-ի արժեթղթերը լուրջ ճնշման տակ են հայտնվել՝ կապված ընկերության կախվածության հետ Չինաստանում իրականացվող արտադրական գործընթացներից։ Չինաստանից ներկրվող ապրանքների նկատմամբ սահմանված բարձր մաքսատուրքերը ուղղակիորեն ազդել են ընկերության ֆինանսական ցուցանիշների վրա։

Այս ամենի ֆոնին Apple-ի շուկայական արժեքը կրճատվել է՝ հասնելով 2.59 տրիլիոն դոլարի, մինչդեռ Microsoft-ի արժեքը հասել է 2.64 տրիլիոն դոլարի։ Այսպիսով, Microsoft-ը դարձել է աշխարհի ամենաթանկարժեք ընկերությունը՝ շրջանցելով իր հիմնական մրցակից Apple-ին։

Թանկացող iPhone-ներ

Տնտեսական ճնշումներն արդեն իրական ազդեցություն ունեն սպառողների վրա։ Վերլուծաբանները կանխատեսում են, որ ԱՄՆ-ում նոր՝ iPhone 16 Pro Max մոդելի գինը կարող է բարձրանալ մինչև 350 դոլարով։ Սա մաքսատուրքերի անուղղակի ազդեցությունն է՝ երբ արտադրական ծախսերի ավելացումը ստիպում է ընկերություններին վերանայել իրենց գնային քաղաքականությունը։

Չինաստանի արձագանքը

Չինաստանը, հանդիսանալով Թրամփի մաքսային քաղաքականության հիմնական թիրախներից մեկը, արդեն հայտարարել է պատասխան գործողությունների մասին։ Ապրիլի 4-ին ԱՄՆ նախագահը նշել է, որ Պեկինը «խուճապի է մատնվել»՝ նկատի ունենալով, որ Չինաստանը խիստ հարված է ստացել նոր սակագնային համակարգից։

Տնտեսագետների գնահատականը

Տնտեսագիտական համայնքում միաձայն մտահոգություն կա այն հարցում, որ այս քաղաքականությունն ի վերջո կարող է վնասել հենց ԱՄՆ սպառողներին։ Ներմուծման հարկերի բարձրացումը նշանակում է՝ բարձր գներ տեղական շուկայում, ինչը կազդի ոչ միայն խոշոր ընկերությունների, այլև շարքային քաղաքացիների վրա։

Թրամփը կարծիք է հայտնում, որ առևտրային խոչընդոտները կստիպեն ԱՄՆ-ի գործընկերներին՝ թե՛ դաշնակից, թե՛ մրցակից, զիջումների գնալ ինչպես տնտեսական, այնպես էլ՝ ռազմավարական հարցերում։

ԱՄՆ-ն՝ որպես կենտրոնական խաղացող

Որպես աշխարհի խոշորագույն տնտեսություն՝ ԱՄՆ-ի յուրաքանչյուր քաղաքական-տնտեսական որոշում ազդում է գլոբալ շուկաների վրա։ Թրամփի հայտարարությունները և իրականացվող մաքսային փոփոխությունները ստիպում են երկրներին վերանայել իրենց արտաքին տնտեսական ռազմավարությունները, իսկ ընկերություններին՝ վերանայել արտադրական շղթաներն ու մատակարարման մոդելները։

Մաքսատուրքերի ալիքի հնարավոր ազդեցությունը տեխնոլոգիական այլ հսկաների վրա

Amazon

Amazon-ը կախված է բազմապիսի ներկրվող ապրանքներից, այդ թվում՝ էլեկտրոնիկայից, հագուստից և կենցաղային պարագաներից։ Մաքսատուրքերի բարձրացումը կարող է թանկացնել այս ապրանքների գները, ինչը կհանգեցնի ապրանքների թանկացման Amazon հարթակում։ Սա կարող է նվազեցնել սպառողական պահանջարկը կամ ստիպել Amazon-ին կրճատել իր շահույթը՝ գնային մրցունակությունը պահպանելու համար։

Հնարավոր հետևանքներ.

• Հաճախորդների պահվածքի փոփոխություն՝ ավելի քիչ գնումներ։

• Ճնշում՝ մատակարարման շղթայի վրա։

• Առաջնային գնումների մոդելի հնարավոր փոփոխություն։

Tesla

Tesla-ն նույնպես ունի զգալի մատակարարման շղթա Չինաստանից և այլ արտասահմանյան երկրներից։ Չնայած ընկերությունը ունի գործարաններ ԱՄՆ-ում, այնուամենայնիվ որոշ բաղադրիչներ ներկրվում են, և մաքսատուրքերը կարող են բարձրացնել արտադրական ծախսերը։

Հնարավոր հետևանքներ.

• Ավտոմեքենաների գների աճ։

• Միջազգային ընդլայնման պլանների փոփոխություն։

• Առավել մեծ կենտրոնացում ներքին մատակարարների վրա։

Nvidia և Intel

Այս երկու ընկերությունները արտադրում են չիպեր և պրոցեսորներ, որոնց արտադրությունը հաճախ խարսխված է Թայվանի, Չինաստանի կամ Հարավային Կորեայի արտադրական գոտիների վրա։ Մաքսատուրքերի բարձրացումը կարող է բարձրացնել արտադրական արժեքները և հետաձգել արտադրանքի թողարկումը։

Հնարավոր հետևանքներ.

• Գների բարձրացում տեխնոլոգիական սարքերում։

• Մրցունակության նվազում համաշխարհային շուկայում։

• Սպասարկման և մատակարարման դժվարություններ։

Արդյունաբերական հսկաները նույնպես վտանգի տակ են

General Motors և Ford

Ամերիկյան ավտոարտադրողները կախված են բազմաթիվ արտաքին մատակարարներից՝ հատկապես Մեքսիկայից և Չինաստանից։ Մաքսատուրքերը կարող են բարձրացնել ավտոմեքենաների գինը ԱՄՆ-ում, ինչը կարող է բացասաբար ազդել վաճառքի վրա։

Boeing

Թեև Boeing-ը հիմնականում արտադրում է ԱՄՆ-ում, նրա մատակարարման շղթան գլոբալ բնույթ ունի։ Եթե մաքսատուրքերը կիրառվեն ավիացիոն տեխնիկայի բաղադրիչների վրա, դա կազդի արտադրության վրա, կերկարացնի պատվերների կատարումը և կբարձրացնի վերջնական արտադրանքի գինը։

Բիզնես ռազմավարությունների փոփոխության միտումներ

1. Մատակարարման շղթայի վերադասավորում։ Շատ ընկերություններ կսկսեն հեռանալ Չինաստանից՝ փորձելով նոր հնարավորություններ գտնել Վիետնամում, Հնդկաստանում կամ Մեքսիկայում։

2. Արտադրության տեղայնացում։ Որոշ ընկերություններ հնարավոր է տեղափոխեն արտադրությունը ԱՄՆ՝ մաքսատուրքերից խուսափելու համար։

3. Ակտիվ լոբբինգ և քաղաքական ճնշում։ Տեխնոլոգիական հսկաները կարող են ուժեղացնել քաղաքական ազդեցությունը՝ փորձելով մեղմել մաքսատուրքերի ազդեցությունը։

***

Թրամփի մաքսատուրքային քաղաքականությունը կտրուկ շոկ է տալիս ոչ միայն գլոբալ առևտրային հարաբերություններին, այլև ներքին շուկայի հավասարակշռությանը։ Մեծ տեխնոլոգիական ընկերությունները՝ Apple, Microsoft, Amazon, Nvidia և Tesla, կանգնած են նոր մարտահրավերների առաջ։ Արդյունաբերական հսկաները ևս պարտադրված կլինեն վերանայել իրենց ռազմավարությունները՝ պահպանելու մրցունակությունը և շահույթը։

Այս ամենը վկայում է այն մասին, որ քաղաքական որոշումները ավելի քան երբևէ ձևավորում են տնտեսական գլոբալ շարժը։

Բաժանորդագրվեք մեր Տելեգրամյան ալիքին՝ բիզնես ոլորտի ամենաթարմ և կարևոր նորություններին առաջինը ծանոթանալու համար: 

Ինչ է տեղի ունեցել այսօր բիզնես աշխարհում՝ դիտեք բոլոր կարևոր, օգտակար և հետաքրքիր նորությունները՝ թարմ մանրամասներով Armenian Business News-ի եթերում, տեսանյութերում և www.abnews.am կայքում

Ինչ է կատարվել այսօր Հայաստանում և արտերկրում՝ դիտեք բոլոր կարեւոր, օգտակար եւ հետաքրքիր լուրերը` նոր մանրամասներով Armenian Business News-ի եթերում, տեսանյութերում եւ www.abnews.am կայքում

21-րդ դարում կանայք զբաղեցնում են առավելապես առաջատար դիրքեր գործարար ոլորտում՝ հիմնելով իրենց ընկերությունները, ղեկավարելով միջազգային բիզնեսներ և հաղթահարելով բազմաթիվ սոցիալական ու հոգեբանական մարտահրավերներ։ Ինչի՞ վրա է հիմնված այս հաջողությունը։ Ինչպիսի՞ հոգեբանական և մոտիվացիոն հատկանիշներ են ձևավորում բիզնեսով զբաղվող կնոջ կերպարը։ Այս հոդվածում ներկայացնում ենք այդ պրոֆիլի հիմնական բաղադրիչները։

Հիմնական մոտիվացիոն գործոնները

Բիզնես կանանց մոտիվացիան շատ շերտավոր է՝ ներառելով ինչպես արտաքին, այնպես էլ ներքին շարժիչ ուժեր։

1. Ինքնաիրացման ձգտում (self-actualization)

Շատ կանանց մոտ բիզնեսի միջոցով կարևորվում է ինքնաարտահայտման և ներուժը լիարժեք իրացնելու հնարավորությունը։ Նրանց համար բիզնեսը ոչ միայն եկամտի աղբյուր է, այլ կյանքի իմաստ, արժեք ստեղծելու միջոց։

2. Անկախության ձգտում

Կանայք հաճախ ձգտում են ազատ լինել աշխատավարձից, ղեկավարից կամ համակարգից՝ ինքնուրույն որոշումներ կայացնելու, ժամանակի կառավարում իրականացնելու և ընտանիքի ու աշխատանքի միջև հավասարակշռություն պահելու համար։

3. Սոցիալական ազդեցություն ունենալու ցանկություն

Բազմաթիվ կանայք շարժվում են ոչ միայն շահույթ ստանալու նպատակով, այլ նաև հանրային ազդեցություն ունենալու մղումով։ Նրանցից շատերը հիմնում են սոցիալական ձեռնարկություններ՝ ուղղված հասարակական խնդիրների լուծմանը։

4. Դեր մոդել դառնալու ներքին մղում

Երեխաների, համայնքի կամ երիտասարդ կանանց համար օրինակ լինելու մղումը ևս նշանակալի մոտիվացիա է։ Բազմաթիվ բիզնես կանայք դիտարկում են իրենց դերը որպես ոգեշնչող առաջնորդ։

Հոգեբանական պրոֆիլի առանձնահատկությունները

Ի տարբերություն ընդհանրական գործարար անձնավորության մոդելի՝ կանանց մոտ ձևավորվում է մի քանի յուրահատուկ հոգեբանական գծերով համալրված պրոֆիլ։

1. Բարձր ինքնագիտակցություն և հուզական ինտելեկտ

Կանայք հաճախ ունեն բարձր մակարդակի էմպաթիա, կարող են զգալ հաճախորդների կամ աշխատակիցների զգացողությունները, ինչը բարելավում է թիմային հարաբերությունները և հաճախորդների հետ կապը։

2. Վստահություն՝ ինքնավստահության հետ համատեղ

Թեև կանայք երբեմն սկսում են բիզնես առանց 100% վստահ լինելու սեփական կարողությունների վրա, ժամանակի ընթացքում նրանք զարգացնում են խորքային ինքնավստահություն՝ հիմնված փորձի, հաջողությունների և պրակտիկ կարողությունների վրա։

3. Հոգեբանական ճկունություն (resilience)

Բիզնես անող կանայք սովորաբար բարձր ճկունությամբ են աչքի ընկնում։ Նրանք կարողանում են հարմարվել փոփոխություններին, վերապրել ձախողումները և շարժվել առաջ՝ պահպանելով հոգեբանական կայունություն։

4. Հավասարակշռության պահպանում

Բազմաթիվ կանայք փորձում են համատեղել բիզնեսը ընտանիքի, երեխաների խնամքի և անձնական կյանքի հետ։ Այս գործոնը նրանց մոտ զարգացնում է կազմակերպվածություն, պլանավորման հմտություն և հոգեբանական բազմակողմանի ուժ։

Հիմնական մարտահրավերները

Բիզնես կանայք բախվում են մի շարք մարտահրավերների, որոնք ձևավորում են նրանց մոտիվացիոն դաշտը և հոգեբանական կառուցվածքը։

• Ստերեոտիպերի հաղթահարում
  Շատ երկրներում բիզնեսում կանանց ներկայությունը դեռ համարվում է արտասովոր, ինչը պահանջում է հաղթահարել արտաքին թերագնահատումը։

• Ֆինանսական ռեսուրսների հասանելիության սահմանափակում
  Կանայք երբեմն դժվարությամբ են ներգրավում ներդրումներ կամ վարկեր՝ հատկապես սկսնակ փուլերում։

• Սոցիալական աջակցության պակաս Որոշ դեպքերում ընտանիքի, գործընկերների կամ շրջապատի կողմից չհասկացված լինելը կարող է սթրես առաջացնել։

Հաջողության ձևավորող հոգեբանական գործոնները

Բիզնեսում հաջողակ կանանց մոտ սովորաբար նկատվում են հետևյալ հոգեբանական գծերը.

Բիզնես անող կնոջ հոգեբանական պրոֆիլը բարդ, բազմաշերտ և հարստացած է։ Նա առաջնորդվում է ոչ միայն տնտեսական նպատակներով, այլ նաև արժեքային, հոգեբանական և սոցիալական մղումներով։ Նման կանայք իրենց հաջողությամբ ոչ միայն ձեւավորում են նոր տիպի ձեռնարկատիրական միջավայր, այլ նաև փոխում են հանրային ընկալումները կանանց դերի մասին բիզնեսում։

Բաժանորդագրվեք մեր Տելեգրամյան ալիքին՝ բիզնես ոլորտի ամենաթարմ և կարևոր նորություններին առաջինը ծանոթանալու համար: 

1. Հայաստանում ներդրվում է ֆիլմարտադրության ոլորտում ներդրումների մասնակի վերադարձի մեխանիզմ

Կառավարության նիստում ընդունվել է որոշում, որով ներդրվելու է ֆիլմարտադրության ոլորտում ներդրումների մասնակի վերադարձի մեխանիզմ։ Այն նպատակ ունի զարգացնել հայաստանյան կինոարդյունաբերությունը, խթանել արտասահմանյան ներդրումների ներհոսքը, ընդլայնել միջազգային համագործակցությունը և բարձրացնել երկրի տնտեսական գրավչությունը։

Վերադարձի մեխանիզմը բխում է «Կինեմատոգրաֆիայի մասին» ՀՀ օրենքից։ Սահմանվել է ապրանքների, ծառայությունների և աշխատանքների ցանկ, որոնք դիտարկվում են որպես ֆիլմարտադրության հետ անմիջականորեն կապված և պետք է ձեռք բերվեն ՀՀ ռեզիդենտներից։

Մեխանիզմը խթանում է նաև տեղական արտադրողների ու ծառայությունների ներգրավվածությունը։ ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանի խոսքով՝ ներդրումների բազային վերադարձը կկազմի 25 տոկոս, իսկ ՀՀ հանրահռչակման տարրերի դեպքում՝ մինչև 35 տոկոս։ Նախարարն ընդգծել է, որ արդեն կան համագործակցության հուշագրեր միջազգային կազմակերպությունների հետ։ Հայաստանը գրավիչ պայմաններ ունի՝ նկարահանումների բոլոր եղանակների հնարավորությամբ, ստեղծագործական ու տեխնիկական կադրերով։

Վերջին հինգ տարում պետական աջակցությունը կազմել է տարեկան միջինը 309 մլն դրամ, իսկ մասնավոր ներդրումները՝ 655 մլն դրամ։ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի խոսքով՝ նոր մեխանիզմը պետք է լինի թափանցիկ ու կանխատեսելի՝ հստակ հաշվարկման կարգով։ Այս քայլը կարող է դառնալ շրջադարձային կինոարդյունաբերության համար՝ խթանելով ոչ միայն տեղական արտադրանքը, այլև միջազգային համագործակցությունը և երկրի վարկանիշը։

2025 թվականի սկզբին հրապարակված Numbeo տվյալների համաձայն՝ Հայաստանը հայտնվել է աշխարհի ամենաանվտանգ երկրների տասնյակում՝ զբաղեցնելով 8-րդ տեղը: Սա երկրի համար նշանակալի ցուցանիշ է՝ հաշվի առնելով գլոբալ մակարդակում հանցավորության աճի միտումները:

Ինչ է Numbeo-ն

Numbeo-ն աշխարհի ամենամեծ տվյալների բազան է, որը հավաքում և վերլուծում է օգտագործողների կողմից տրամադրվող տեղեկատվությունը կյանքի տարբեր կողմերի մասին՝ ներառյալ հանցավորության մակարդակը, բնակչության անվտանգությունը, առողջապահությունը, գների ինդեքսները, երթևեկությունը, մաքրությունը և այլն։ Տվյալները պարբերաբար թարմացվում են և լայնորեն օգտագործվում են քաղաքագետների, տնտեսագետների ու ներդրողների կողմից՝ երկրի ընդհանուր վիճակը գնահատելու համար։

Հանցավորության ինդեքսի համեմատություն տարածաշրջանում

Numbeo-ի «Crime Index 2025» վարկանիշում Հայաստանի բարձր դիրքը հատկապես տեսանելի է, երբ համեմատում ենք այն տարածաշրջանի մյուս երկրների հետ՝

*Անվտանգության մակարդակները հիմնված են ոչ միայն հանցավորության ինդեքսի վրա, այլ նաև բնակչության կողմից տրված սուբյեկտիվ գնահատականների վրա, ինչպիսիք են՝ գիշերային քայլելու անվտանգությունը, գողության և բռնության մակարդակները և այլն։

Ինչպես է Հայաստանը հասել այս ցուցանիշին

Հայաստանի բարձր դիրքը պայմանավորված է մի շարք գործոններով.

• Հանրային անվտանգություն. վերջին տարիներին իրականացվել են մի շարք բարեփոխումներ ոստիկանության համակարգում, ներառյալ՝ համայնքային ոստիկանական ծառայությունների ամրապնդումը:

• Քաղաքացիական մասնակցություն. բնակչությունը ավելի ակտիվորեն մասնակցում է համայնքային անվտանգության նախաձեռնություններին։

• Տուրիստական անվտանգություն. զբոսաշրջիկների շրջանում Հայաստանը հաճախ բնութագրվում է որպես «խաղաղ, հյուրընկալ և անվտանգ երկիր»։

• Մշակութային գործոններ. հասարակությունում բարձր է համայնքային կյանքի և համերաշխության արժեքը։

Ամենաանվտանգ և ամենավտանգավոր երկրները

• Ամենաանվտանգ երկիրը ճանաչվել է Անդորրան, որը շարունակաբար բարձր վարկանիշ է ստանում ոչ միայն անվտանգության, այլև՝ կյանքի որակի այլ ցուցանիշներով։

• Ամենավտանգավոր երկիրը՝ Վենեսուելան, որտեղ հանցավորության մակարդակը մնում է կայուն բարձր՝ պայմանավորված քաղաքական անկայունությամբ, տնտեսական խնդիրներով և կազմակերպված հանցավորությամբ։

Ինչպես են հաշվում հանցավորության ինդեքսը

Numbeo-ի հանցավորության ինդեքսը կազմվում է հետևյալ չափանիշների հիման վրա.

• Գողություններ, կողոպուտներ և խարդախություն

• Ֆիզիկական հարձակումներ և բռնություններ

• Թմրանյութերի տարածում

• Ոստիկանության արդյունավետություն

• Հասարակության ընդհանուր ընկալումն ու վստահությունը

Ինչ կարող է սա նշանակել Հայաստանի համար

Հայաստանի դիրքը որպես անվտանգ երկիր կարող է ունենալ մի շարք դրական հետևանքներ.

• Տնտեսական. խթանել արտասահմանյան ներդրումները, որոնք սովորաբար կենտրոնանում են կայուն և կանխատեսելի միջավայր ունեցող երկրներում։

• Զբոսաշրջային. մեծացնել միջազգային զբոսաշրջիկների հոսքը, հատկապես տարածաշրջանային մրցակիցների համեմատությամբ։

• Մարդկային կապիտալ. բարելավել որակյալ մասնագետների ներգրավման հնարավորությունները։

Բաժանորդագրվեք մեր Տելեգրամյան ալիքին՝ բիզնես ոլորտի ամենաթարմ և կարևոր նորություններին առաջինը ծանոթանալու համար: 

Ինչ է կատարվել այսօր Հայաստանում և արտերկրում՝ դիտեք բոլոր կարեւոր, օգտակար եւ հետաքրքիր լուրերը` նոր մանրամասներով Armenian Business News-ի եթերում, տեսանյութերում եւ www.abnews.am կայքում