Հայաստանի Հանրապետության 2025 թվականի պետական բյուջեի քննարկման մեկնարկը նոր մոտեցմամբ սկսվեց՝ ուշադրության կենտրոնում պահելով երկրի տնտեսության հիմքում գտնվող արժեքները և աշխատանքային արդյունավետության նշանակությունը:
Վարչապետի ելույթում բյուջեն ներկայացվեց որպես «մեր բոլորիս մեծ ընտանեկան բյուջե», որը ձևավորվում է յուրաքանչյուր քաղաքացու կատարած աշխատանքի միջոցով:
Պետական բյուջեի հայեցակարգային իմաստը
Հայաստանի պետական բյուջեն ներկայացվում է որպես համընդհանուր բարեկեցության գործիք, որը կախված է հասարակության անդամների մասնակցությունից: Եկամտի աղբյուրները՝ եկամտային, շահութահարկերը, մաքսատուրքերն ու ԱԱՀ-ն, ձևավորվում են հենց աշխատանքի ու ծախսերի արդյունքում, ինչն ընդգծում է աշխատողների դերի կարևորությունը: Այս ուղղությամբ ընտրված կարգախոսներից են՝ «Հայաստանն իմ տունն է, ժողովուրդն իմ ընտանիքն է», և «Հարստացիր և հարստացրու», որոնք նպատակ ունեն ընդգծելու պետության ներգրավվածությունը քաղաքացիների տնտեսական հնարավորությունների բարձրացման գործում:
Բյուջեի կառուցվածք. հանրային ներդրումների կարևորությունը
Բյուջեի հիմնական եկամտի աղբյուրները ներառում են եկամտային հարկը, ավելացված արժեքի հարկը (ԱԱՀ) և ակցիզային հարկը, որոնք միասին կազմում են բյուջեի շուրջ 80%-ը: Մնացած 20%-ը նույնպես կապված է աշխատողների և ձեռնարկատերերի կողմից գեներացվող եկամուտների հետ: ԱԱՀ-ն ամենամեծ հարկատեսակն է՝ ձևավորվելով հիմնականում սպառման վրա, ինչը շեշտում է քաղաքացիների առօրյա ֆինանսական գործունեության ազդեցությունը երկրի տնտեսության վրա:
Ելույթում նշվում է, որ պետական բյուջեի կայուն եկամտային հիմքը հանդիսանում են երկրի աշխատողները՝ ավելի քան 768,000 քաղաքացի, ովքեր վճարում են եկամտային հարկեր, խթանելով երկրի եկամուտների աճը:
Պետական բյուջեի սոցիալական ազդեցությունը
Պետական բյուջեն ուղղակիորեն ազդում է յուրաքանչյուր քաղաքացու վրա՝ սկսած կենսաթոշակներից, կրթությունից, ճանապարհների կառուցումից մինչև պետական աջակցություն՝ ընտանիքներին բնակարան ձեռք բերելու համար: Բոլոր ուսուցիչները, զինվորականներն ու դպրոցները ֆինանսավորվում են պետական բյուջեից: Հարյուր հազարավոր քաղաքացիներ ստանում են առողջապահական ծառայություններ, նպաստներ, սուբսիդիաներ և այլ աջակցություն, ինչը վկայում է, որ բյուջեն անմիջական ազդեցություն ունի ՀՀ յուրաքանչյուր ընտանիքի կյանքի որակի վրա:
Բյուջեն՝ համընդհանուր զարգացման գործիք
Վարչապետը շեշտադրում է, որ երկրի ապագան կախված է յուրաքանչյուր քաղաքացու ներդրումից, աշխատանքային արդյունավետությունից և օրինապահությունից։ Համընդհանուր զարգացման և հարստացման հիմքում պետք է դրվի քաղաքացիների օրինական աշխատանքով հարստանալու հնարավորության մեծացումը։ Այս նպատակով, պետությունը պետք է խրախուսի ներդրումներ և ստեղծի առավել բարենպաստ միջավայր գործարարության համար՝ հնարավորություն տալով ավելի շատ քաղաքացիների բարձրացնել իրենց եկամուտները:
«Հայրենիքը պետությունն է» մոտեցումը
Վարչապետն ընդգծում է պետության դերը՝ որպես ժողովրդի բարեկեցությունն ապահովող կառույց, ներկայացնելով այն՝ «հայրենիքը պետությունն է» գաղափարով։ Նա նաև շեշտում է, որ պետությունը միայն այն դեպքում կարող է արդյունավետ լինել, եթե քաղաքացիներն իրենց հայրենիքում տեսնեն տնտեսական կայունության և զարգացման հեռանկար:
Պետական համակարգի նպատակները. օրինական հարստացման հնարավորությունների ստեղծում
Հայաստանում պետության երկարաժամկետ նպատակը պետք է լինի օրինական աշխատանքով ու գործունեությամբ հարստանալու իրական հնարավորություններ ստեղծելը: Կառավարության, Ազգային ժողովի և պետական մարմինների աշխատանքի նպատակներից պետք է լինի օրենսդրական բարեփոխումները՝ հօգուտ գործարար ազատությունների, արդյունավետ ծառայությունների և արդարության մակարդակի բարձրացման:
Վարչապետն ընդունում է, որ նախորդ տարիներին հայեցակարգային պլանավորման բացակայությունը խոչընդոտել է արդյունավետ աշխատանքը։ Այդ իսկ պատճառով, 2025 թվականի բյուջեի քննարկումները կանցկացվեն ոչ միայն թվային ցուցանիշների, այլև հայեցակարգային քննարկումների ներքո՝ պլանավորելով գործարքային ազատությունների և հարստացման հնարավորությունների ավելացումը։
