2024 թ. հունիսին Եվրոգոտու 20 երկրներում տարեկան գնաճը կազմել է 2.5%, ինչը փոքր նվազում է մայիսի 2.6%-ի համեմատ։ Սա համապատասխանում է տնտեսագետների կանխատեսումներին։ Եվրոպական կենտրոնական բանկը (ԵԿԲ) հունիսին իջեցրեց հիմնական տոկոսադրույքները՝ հույսով, որ մինչև 2025 թվականը գնաճը կնվազի մինչև 2%: ԵԿԲ-ի ղեկավար Քրիստին Լագարդը նշել է, որ եվրագոտին դեռևս կանգնած է անորոշությունների առաջ, մասնավորապես՝ ծառայությունների ոլորտում գների բարձր աճի, աշխատուժի պակասի և աշխատավարձերի արագ աճի պատճառով։
Հայաստանում գնաճը զգալիորեն ցածր է։ ՀՀ վիճակագրական կոմիտեն հայտնել է, որ 2024 թ. հունիսին տարեկան գնաճը կազմել է 0.8%։ Մայիսի համեմատ գրանցվել է սպառողական գների 0.9% գնանկում։ Չնայած թվացյալ ցածր գնաճին, Հայաստանի տնտեսությունը նույնպես ունի իր մարտահրավերները։
Տնտեսական աճի տեմպերը
Եվրոպայում տնտեսական աճի տեմպերը ավելի կայուն և բարձր են, ինչը նպաստում է գնաճի բարձրացմանը։ Մեծ տնտեսությունները, ինչպես Գերմանիան և Ֆրանսիան, ունեն համեմատաբար բարձր գնաճ՝ 2.5%: Եվրոպական տնտեսությունների մեծությունը և բարդությունը առաջացնում են բարձր տնտեսական ակտիվություն և շուկայական տատանումներ։
Հայաստանում տնտեսական աճի տեմպերը ավելի դանդաղ են, ինչը նվազեցնում է գնաճի ռիսկերը։ Սակայն սա նաև ցույց է տալիս, որ տնտեսությունը աճի ավելի ցածր մակարդակում է, ինչը կարող է սահմանափակել զարգացման հնարավորությունները։
Աշխատուժի շուկա
Եվրոպայում աշխատուժի պակասը և աշխատավարձերի արագ աճը նպաստում են ծառայությունների ոլորտում գների բարձրացմանը։ ԵԿԲ-ի տվյալներով, եվրոգոտու երկրներում գործազրկությունը մայիսին մնացել է ռեկորդային ցածր՝ 6.4%: Աշխատուժի բարձր պահանջարկը և ցածր առաջարկը նպաստում են գների բարձրացմանը։
Հայաստանում աշխատուժի շուկան ավելի կայուն է և չի ունենում այդպիսի բարդություններ։ Սա օգնում է խուսափել ծառայությունների ոլորտում գների ավելացումից, սակայն աշխատավարձերի և զբաղվածության մակարդակները կարող են սահմանափակել ընդհանուր տնտեսական աճը։
Արտադրողականություն
Եվրոպայում ծառայությունների ոլորտում արտադրողականության ցածր մակարդակը նպաստում է գնաճի բարձրացմանը։ Արտադրողականության պակասը ստիպում է բիզնեսներին բարձրացնել գները՝ աշխատավարձերի ծախսերը ծածկելու համար։ Եվրոպական տնտեսությունները ակտիվորեն փորձում են բարձրացնել արտադրողականությունը՝ պահպանելու իրենց մրցունակությունը։
Հայաստանում արտադրողականության մակարդակը որոշ չափով կայուն է, ինչը նվազեցնում է գնաճի ռիսկերը։ Սակայն բարձր արտադրողականության պակասը կարող է սահմանափակել երկրի տնտեսության զարգացումը և մրցունակությունը միջազգային շուկաներում։
Միջազգային շուկաներ
Եվրոպական երկրները ավելի շատ կախված են միջազգային շուկաներից և դրանց վրա ազդող գների փոփոխություններից։ Սա կարող է հանգեցնել գների տատանումների, ինչը, ի վերջո, ազդում է ներքին գնաճի վրա։ Եվրոպական տնտեսությունները հաճախ են ենթարկվում միջազգային տնտեսական տատանումների ազդեցությանը։
Հայաստանը ավելի քիչ է կախված միջազգային շուկաներից, ինչը նվազեցնում է արտաքին գործոնների ազդեցությունը տեղական գնաճի վրա։ Սակայն սա նաև նշանակում է, որ Հայաստանը չունի նույնքան լայն առևտրային հնարավորություններ, ինչ Եվրոպան։
***
Հայաստանում և Եվրոպայում գնաճի տարբերությունների հիմքում ընկած են մի շարք գործոններ՝ տնտեսական աճի տեմպերը, աշխատուժի շուկայի վիճակը, արտադրողականությունը և միջազգային շուկաների ազդեցությունը։ Չնայած Հայաստանն ունի ցածր գնաճ, այն ունի իր սեփական մարտահրավերները, որոնք սահմանափակում են տնտեսական զարգացումը։ Եվրոպական երկրները, չնայած ավելի բարձր գնաճին, շարունակում են մնալ հզոր և բարդ տնտեսություններ՝ բարձր արտադրողականությամբ և ակտիվ շուկաներով։
