2024 թվականի առաջին կիսամյակում Հայաստանի տնտեսությունը անցել է նշանակալի կառուցվածքային փոփոխությունների, որոնք մեծապես պայմանավորված են Եվրասիական տնտեսական միությանը (ԵԱՏՄ) երկրի անդամակցությամբ և աշխարհաքաղաքական զարգացումներով: Այս փոփոխությունների առանցքային դրսևորումները ներառում են վերաարտահանման ծավալների, հատկապես ոսկու, զգալի աճը և արտաքին առևտրի աշխարհագրական կառուցվածքի փոփոխությունը:
Այս գործընթացները հանգեցրել են 2024 թվականի առաջին եռամսյակում Հայաստանի ՀՆԱ-ի 9.2% աճի, ինչը կարող է թվալ տպավորիչ, սակայն ավելի մանրամասն վերլուծությունը բացահայտում է տնտեսական իրավիճակի բարդությունները: Այս մասին հայտարարել է Աղասի Թավադյանը՝ tvyal.com պորտալի ղեկավար, տնտեսագիտության թեկնածու և Եվրասիական փորձագիտական ակումբի անդամ՝ «Հայաստանի տնտեսությունը 2024թ. առաջին կիսամյակում, ԵԱՏՄ-ին երկրի անդամության համատեքստում» թեմայով մամուլի ասուլիսի ընթացքում:
Թավադյանը նշել է, որ 2024 թվականի հունիսի վերջի դրությամբ Հայաստանի արտահանման տարեկան ծավալը կազմել է 13.1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար, ինչը 89.7%-ով ավելի է 2023 թվականի նույն ժամանակահատվածի համեմատ: Սակայն այս աճը գրեթե ամբողջությամբ պայմանավորված է վերաարտահանման, մասնավորապես ոսկու և թանկարժեք մետաղների, ծավալների ավելացմամբ:
Եթե բացառենք թանկարժեք մետաղներն ու քարերը (ԱՏԳ ԱԱ ծածկագիր 71), արտահանման ծավալը կազմում է 4.9 միլիարդ դոլար, ինչը 10.9%-ով պակաս է 2023 թվականի նույն ժամանակահատվածի համեմատ: Սա վկայում է, որ ոսկու վերաարտահանման աճը քողարկում է այլ ապրանքների արտահանման նվազումը, ինչը կարող է ազդել տնտեսության իրական հատվածի զարգացման վրա:
«Հայաստանի արտահանման կառուցվածքը էականորեն փոխվել է: Թանկարժեք քարերն ու մետաղները, որոնց մեծ մասը կազմում է ոսկին, կազմում են արտահանման ընդհանուր ծավալի մոտ 62.4%-ը: Տեքստիլն ու կոշկեղենը ցույց են տվել 42.7% աճ, իսկ հանքաքարերի և խտանյութերի արտահանումն ավելացել է 18.5%-ով: Սակայն ավանդական արտադրատեսակների՝ մետաղների, տրանսպորտային միջոցների, գյուղատնտեսական արտադրանքի և այլ ապրանքների արտահանումը կրճատվել է՝ որոշ դեպքերում զգալի չափով»,- նշել է Թավադյանը։
Արտահանման աշխարհագրական կառուցվածքում նույնպես փոփոխություններ են նկատվում: Մերձավոր Արևելքի երկրները, հատկապես ԱՄԷ-ն, դարձել են արտահանման հիմնական ուղղությունը: Արտահանումը այս տարածաշրջան աճել է 497%-ով՝ հասնելով 3.82 միլիարդ դոլարի, ինչը կազմում է ընդհանուր արտահանման 48.2%-ը: «Մեծ Չինաստան» տարածաշրջան արտահանումը նույնպես զգալիորեն աճել է՝ 622%-ով՝ հասնելով 2.04 միլիարդ դոլարի, մինչդեռ ԵԱՏՄ երկրներ արտահանումը նվազել է 19.7%-ով, իսկ Եվրոպական միություն արտահանումը՝ 25.1%-ով:
2024 թվականի առաջին կիսամյակում ներմուծման ծավալները նույնպես զգալիորեն աճել են՝ հասնելով 10.48 միլիարդ դոլարի, ինչը 86.5%-ով ավել է 2023 թվականի նույն ժամանակահատվածի համեմատ: Ներմուծման աճը մեծապես պայմանավորված է ոսկու և այլ թանկարժեք մետաղների ներմուծման ավելացմամբ, հիմնականում Ռուսաստանից: ԵԱՏՄ երկրներից ներմուծումը կազմել է ընդհանուր ներմուծման 66.8%-ը՝ հատկապես Ռուսաստանից ներմուծման գերակշիռ բաժնի շնորհիվ:
Թավադյանի խոսքով, Հայաստանի տնտեսության հիմնական ոլորտներում նկատվում է աճի դանդաղեցում: Զբոսաշրջությունը, որն ավանդաբար եղել է Հայաստանի տնտեսական աճի հիմնական շարժիչներից մեկը, նույնպես նվազում է: Սա նշան է այն բանի, որ Հայաստանի տնտեսության երկարաժամկետ կայունությունն ու աճը կախված են կառուցվածքային փոփոխություններից և ոլորտների բազմազանության ապահովումից:
JavaScript seems to be disabled in your browser. You must have JavaScript enabled in your browser to utilize the functionality of this website.
