Միջազգային լարվածություն և դրա ազդեցությունը նավթի գների վրա
Նավթի գները վերջին շրջանում աճում են՝ պայմանավորված մի քանի կարևոր գործոններով։ Դրանցից հիմնականները կապված են Մերձավոր Արևելքում Իսրայելի և Լիբանանի «Հեզբոլլահ» շարժման միջև շարունակվող լարվածության հետ, ինչպես նաև ՕՊԵԿ+-ի դաշինքի քաղաքական որոշումների։
Իսրայել-«Հեզբոլլահ» հակամարտություն
Իսրայելն ու «Հեզբոլլահը» շարունակում են լարված հարաբերությունները, որոնք ժամանակ առ ժամանակ վերածվում են զինված բախումների։ Այս լարվածությունը հատկապես ուժեղացել է վերջին ամիսներին՝ կապված տարածաշրջանում ուժերի վերաբաշխման և Իսրայելի ռազմական գործողությունների հետ։
- Հրադադարի հարցը. Իսրայելի պաշտպանության նախարար Իսրայել Կացը հայտարարել է, որ Իսրայելը չի ընդունի հրադադար՝ մինչև իր ռազմավարական նպատակները չիրականացվեն։ Դրանց թվում են «Հեզբոլլահ»-ի զինաթափումը և նրանց ուժերի հետքաշումը Լիբանանի հարավում գտնվող Լիթանի գետից այն կողմ։
- Տարածաշրջանային հետևանքները. Մերձավոր Արևելքի ցանկացած լարվածություն անմիջապես ազդում է նավթի շուկայի վրա, քանի որ տարածաշրջանը հանդիսանում է համաշխարհային նավթի հիմնական մատակարարներից մեկը։ Լարվածությունը բարձրացնում է ռիսկերը և մղում է ներդրողներին ավելի զգույշ լինել։
ՕՊԵԿ+-ի դաշինքի որոշումները
ՕՊԵԿ+-ը՝ նավթ արդյունահանող երկրների դաշինքը, իր քաղաքականությամբ ևս մեծ ազդեցություն է թողնում նավթի համաշխարհային գների վրա։ Վերջին նիստում դաշինքը միաձայն համաձայնեց մի շարք կարևոր միջոցառումներ, որոնք ուղղված են գների կայունացմանը։
Հիմնական որոշումներ
- Արդյունահանման կրճատումներ. ՕՊԵԿ+-ը երկարաձգել է նավթի արդյունահանման կրճատման քաղաքականությունը մինչև 2025 թվականը՝ նպատակ ունենալով խուսափել շուկայի գերհագեցածությունից։
- Կամավոր կրճատումներ. Որոշ երկրներ՝ Սաուդյան Արաբիան և Ռուսաստանը, հայտարարել են կամավոր կրճատումներ՝ օրական 2,2 միլիոն բարելի չափով մինչև 2024 թվականի սեպտեմբեր։ Սա նպատակ ունի շուկային ապահովել պահանջարկի և առաջարկի հավասարակշռությամբ։
- Գների կայունացում. ՕՊԵԿ+-ը կրճատումների միջոցով փորձում է գները պահել բարձր մակարդակի վրա՝ ապահովելով մատակարարների շահութաբերությունը։
Որոշումների ազդեցությունը
ՕՊԵԿ+-ի այս քայլերը նվազեցնում են նավթի առաջարկը շուկայում, ինչը նպաստում է գների աճին։ Այս քաղաքականությունն առանձնապես կարևոր է ներկայիս պայմաններում, երբ Մերձավոր Արևելքի լարվածությունը նույնպես ազդում է շուկայի վրա։
Նավթի գների աճի հետևանքները
Նավթի գների աճը բազմաշերտ ազդեցություն ունի՝ սկսած տնտեսություններից մինչև առօրյա սպառողներ։
- Տնտեսական ազդեցություն. Նավթի գների բարձրացումը կարող է բերել արտադրության և տեղափոխման ծախսերի ավելացման, ինչը կհանգեցնի ապրանքների և ծառայությունների գների բարձրացման։
- Գնաճի ռիսկեր. Բարձր գները խթանում են գնաճը, ինչը ազդում է համաշխարհային տնտեսության վրա, հատկապես զարգացող երկրների։
- Էներգետիկ շուկաներ. Գների աճը կարող է ստիպել երկրներին փնտրել այլընտրանքային էներգետիկ աղբյուրներ։
***
Նավթի գների աճը պայմանավորված է ինչպես աշխարհաքաղաքական զարգացումներով, այնպես էլ ՕՊԵԿ+-ի հաշվարկված քաղաքականությամբ։ Մերձավոր Արևելքի լարվածությունը և նավթի արդյունահանման կրճատումները միասին նպաստում են շուկայի անկայունությանը՝ ստեղծելով լրացուցիչ ռիսկեր։
Հետևելով այս զարգացումներին՝ ակնհայտ է դառնում, որ նավթի գների շարժը շարունակելու է մնալ կենտրոնում, քանի դեռ լարվածությունն ու դաշինքի քաղաքականությունը մնում են առանցքային գործոններ։
