2024 թվականի նոյեմբերը աչքի ընկավ տնտեսական կարևոր իրադարձություններով՝ Հայաստանի և միջազգային մակարդակներում։ Հոդվածում երկայացում ենք վարձու աշխատողների չձևակերպման դեպքերը, պետապարատի կրճատումները, Հարավային Կովկասի տնտեսական աճը, Ուկրաինայի վերականգնման ծրագրերի դրամաշնորհները, ինչպես նաև Հայաստանի և Ռուսաստանի առևտրաշրջանառության աճը։ Տնտեսական զարգացումների հիմնական թվերն ու փաստերը՝ հոդվածում։
1. Վարձու աշխատողների չձևակերպման դեպքեր և տուգանքներ
2024 թվականի նոյեմբերի ընթացքում վարձու աշխատողների չձևակերպման 54 դեպք է արձանագրվել 54 հարկ վճարողի մոտ: Այդ գործերով տուգանքների ընդհանուր գումարը կազմել է 66.750 մլն դրամ: Նրանցից 26 դեպքով, որոնցում ներգրավված են եղել երեք և ավելի աշխատողներ, հարկ վճարողները տուգանվել են 58 մլն դրամով: Այս միջոցառումները նպատակ ունեն նպաստել աշխատանքային իրավունքի պահպանումին և պետբյուջեի եկամուտների աճին։
2. Պետապարատի կրճատումներ և 2025 թվականի բյուջեի փոփոխություններ
ՀՀ պետապարատի աշխատակիցների թվաքանակը կրճատվելու է 4%-ով՝ ուղղված պետական ծախսերի արդյունավետ կառավարմանը: Կրճատումների արդյունքում 2025 թվականին նախատեսվում է պետական ծախսերի զգալի վերանայում՝ 150 մլրդ դրամով պակաս ծախս: Միաժամանակ բյուջեի ծախսերը ավելանալու են պաշտպանունակության և սոցիալական ապահովության մակարդակի բարձրացման ուղղությամբ։
3. Ուկրաինայի վերականգնման ծրագրի ֆինանսավորում
Եվրամիությունը 150 միլիոն եվրո դրամաշնորհ է տրամադրել Ուկրաինային՝ վերականգնման ծրագրի շրջանակներում: Դրամաշնորհի մի մասը հատկացվելու է դպրոցական սնունդին (65 մլն եվրո), նավահանգստային ենթակառուցվածքների վերականգնմանը (50 մլն եվրո), գյուղատնտեսությանն աջակցմանը (20 մլն եվրո), ինչպես նաև այլ կարևոր ենթակառուցվածքների վերականգնմանը (15 մլն եվրո):
4. Իլոն Մասկի նախազգուշացումը ԱՄՆ-ի տնտեսական վիճակի վերաբերյալ
Գործարար Իլոն Մասկը հայտարարել է, որ ԱՄՆ-ի պարտքերի պատճառով երկրին սպառնում է սնանկացում: Նա համեմատել է ներկայիս իրավիճակը մի անձի հետ, ով ունի չափից դուրս շատ պարտքեր և դժվարանում է դրանք մարել: Մասկը շեշտել է, որ եթե քայլեր չձեռնարկվեն, ԱՄՆ-ն չի կարողանա կատարել իր հիմնական ֆինանսական պարտականությունները:
5. Հարավային Կովկասի տնտեսական աճը
2024 թվականին Հարավային Կովկասի տարածաշրջանը գրանցել է 6.9% տնտեսական աճ: Առևտրի ծավալը տարվա առաջին կիսամյակում աճել է 8.9%-ով՝ կազմելով ՀՆԱ-ի 14%-ը: Զբոսաշրջության ոլորտում ևս գրանցվել է 14.3% աճ, ինչը նպաստել է տարածաշրջանի ընդհանուր տնտեսական զարգացմանը։
6. Հայաստանի էներգետիկա և տնտեսական ակտիվություն
Հայաստանում էլեկտրաէներգիայի արտադրության ծավալը 2024 թվականի հունվար-նոյեմբեր ամիսներին աճել է 4.5%-ով՝ կազմելով 7,999 մլն կՎտ/ժ: Նույն ժամանակահատվածում տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը գերազանցել է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշը 7.4%-ով: Արդյունաբերության արտադրանքի ծավալը հասել է 2 տրլն 673 մլրդ դրամի, շինարարության ծավալը՝ 567 տրլն դրամի, իսկ առևտրի շրջանառությունը՝ 5 տրլն 603 մլրդ դրամի:
7. Տնտեսական ակտիվության 7․4% աճ՝ 2024-ի առաջին 11 ամսում
2024թվականի հունվար-նոյեմբեր ամիսներին Հայաստանում տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը 7․4%-ով գերազանցել է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշը։ Այս տարվա առաջին 11 ամիսներին Հայաստանում արդյունաբերական արտադրանքի ծավալը կազմել է 2 տրլն 673 մլրդ 149 մլն դրամ։ Շինարարության ծավալն էլ կազմել է 567 տրլն դրամ։ Նույն ժամանակահատվածում առևտրի շրջանառության ցուցանիշը 5 տրլն 603 մլրդ 922 մլն դրամ է։
8. Հայաստանի և Ռուսաստանի տնտեսական կապերի ամրապնդումը
2024 թվականին Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև ապրանքաշրջանառությունը կարող է գերազանցել 15 մլրդ դոլարը: Համեմատության համար, 2023 թվականին ապրանքաշրջանառությունը կազմել է 7.3 մլրդ դոլար, ինչը վկայում է երկու երկրների տնտեսական հարաբերությունների դինամիկ զարգացման մասին։
