Իլոն Մասկը՝ գործարար և միլիարդատեր, վերջերս հայտարարություն է արել, նախազգուշացնելով Միացյալ Նահանգների բյուջեի դեֆիցիտի խնդիրների մասին։ Մասկի խոսքով՝ ԱՄՆ-ն ներկայումս գտնվում է նման իրավիճակում, երբ գերակշռող պարտքերի պատճառով երկրին սպառնում է սնանկացում։ Նա համեմատել է ԱՄՆ-ի ներկայիս վիճակը այն անձի հետ, ով վերցրել է չափից դուրս շատ պարտքեր եւ չի կարողանում դրանք մարել։ Մասկը նաև նշել է, որ եթե քայլեր չձեռնարկվեն, Միացյալ Նահանգները չի կարողանա իրականացնել նույնիսկ իր հիմնական ֆինանսական պարտականությունները։
Պետական պարտքի չափի աճը
Արժույթի միջազգային հիմնադրամի (ԱՄՀ) տվյալներով՝ 2024 թվականի վերջին ԱՄՆ պետական պարտքը կհասնի երկրի ՀՆԱ-ի 121%-ին։ Եթե գործողությունները չիրականացվեն, 2029 թվականին այդ ցուցանիշը կարող է հասնել 131.7%-ի։ Համեմատության համար՝ Ջո Բայդենի նախագահության սկզբում պարտքը կազմում էր 28 տրիլիոն դոլար, իսկ այժմ՝ 36 տրիլիոն դոլար։
Այսպիսի աճի տեմպերը զգալի մտահոգություններ են առաջացնում ոչ միայն ԱՄՆ-ի համար, այլև ողջ աշխարհի տնտեսության համար։ Global Times-ի գնահատմամբ՝ ամերիկյան պետական պարտքի աճը կարող է լուրջ հետևանքներ ունենալ միջազգային տնտեսության համար։ Սա հատկապես վնասակար կլինի զարգացող երկրների վրա, որոնք կախված են ԱՄՆ ֆինանսական շուկաներից։
Պարտքի աճի գլոբալ ազդեցությունը
ԱՄՆ պետական պարտքի նման մեծացումը կարող է հետևանքներ ունենալ մի շարք ուղղություններով.
- Տոկոսադրույքների աճ։ Պարտքի ավելացմամբ ԱՄՆ կառավարությունը կարող է ստիպված լինել բարձրացնել պետական պարտատոմսերի տոկոսադրույքները՝ ներդրողներին ներգրավելու համար։ Սա կազդի ամբողջական գլոբալ ֆինանսական շուկաների վրա։
- Արտարժույթի շուկա։ ԱՄՆ դոլարի արժեզրկումը, պարտքի աճի պատճառով, կարող է վնասել երկրների ռեզերվներին և միջազգային առևտրին։
- Զարգացող տնտեսություններ։ Պարտքի կայուն աճը կարող է դանդաղեցնել ներդրումային հոսքերը զարգացող երկրներում՝ նվազեցնելով նրանց աճի տեմպերը։
Հնարավոր լուծումներ
Վերլուծաբանները նշում են, որ ԱՄՆ կառավարությունը պետք է նախապես քայլեր ձեռնարկի բյուջեի դեֆիցիտի կրճատման համար։ Կարելի է առանձնացնել մի քանի ուղղություններ՝
- Ծախսերի կրճատում՝ առաջնահերթ ոչ արդյունավետ ծրագրերի համար։
- Հարկային քաղաքականության բարելավում, ներառյալ որոշակի ոլորտներում հարկերի բարձրացումը։
- Տնտեսական աճի խթանում՝ պետական քաղաքականությունների միջոցով։
Եթե այս գործողությունները չկատարվեն, ապա ինչպես Իլոն Մասկը, այնպես էլ մի շարք ֆինանսական հաստատություններ, շարունակում են նախազգուշացնել ավելի լայնածավալ տնտեսական ճգնաժամի հնարավորության մասին։
