Պետական եկամուտների կոմիտեն հրապարակել է Հայաստանի 1,000 խոշոր հարկ վճարողների 2024թ. հունվար-դեկտեմբեր ամիսների ցուցակը։ Ըստ հրապարակված տվյալների՝ հեռահաղորդակցության ոլորտի առաջատար ընկերությունները շարունակում են կարևոր դեր ունենալ հարկային մուտքերի ձևավորման գործում՝ չնայած որոշ ընկերությունների կողմից մուծված հարկերի նվազմանը։
2024 թվականին Հայաստանի առաջատար 4 հեռահաղորդակցական ընկերությունները՝ Վիվա Արմենիա, Յուքոմ, Տելեկոմ Արմենիա և ՋԻԷՆՍԻ-ԱԼՖԱ (OVIO), միասին պետական բյուջե են փոխանցել ընդհանուր 38.11 մլրդ դրամ հարկ, ինչը կազմում է խոշոր 1,000 հարկատուների մուծած հարկերի ընդհանուր ծավալի 2.15%-ը։ Նախորդ տարի այս ցուցանիշը եղել է 2.29%, ինչը վկայում է հեռահաղորդակցության ոլորտի մասնաբաժնի որոշակի նվազման մասին։
Առաջատար հարկատուները հեռահաղորդակցության ոլորտում
Վիվա Արմենիան (նախկինում՝ ՄՏՍ Հայաստան / Վիվա-ՄՏՍ)
-
Հորիզոնականը ցուցակում՝ 14-րդ
-
Մուծված հարկ՝ 18.23 մլրդ դրամ
-
Տարեկան աճ՝ +15.69% կամ 2.47 մլրդ դրամ
-
Մեկնաբանություն․ Վիվա Արմենիան ոչ միայն պահպանել է առաջատարի դիրքը ոլորտում, այլև միակ ընկերությունն է, որը գրանցել է երկուանիշ տոկոսային աճ։
Յուքոմ
-
Հորիզոնականը ցուցակում՝ 26-րդ
-
Մուծված հարկ՝ 9.47 մլրդ դրամ
-
Տարեկան նվազում՝ -23.66% կամ 2.94 մլրդ դրամ
-
Մեկնաբանություն․ Այս զգալի նվազումը կարող է պայմանավորված լինել ինչպես եկամտի անկմամբ, այնպես էլ հնարավոր կազմակերպչական կամ ռազմավարական փոփոխություններով։
Տելեկոմ Արմենիա (Team Telecom Armenia, նախկինում՝ Beeline)
-
Հորիզոնականը ցուցակում՝ 27-րդ
-
Մուծված հարկ՝ 9.25 մլրդ դրամ
-
Տարեկան աճ՝ +1.12% կամ մոտ 102.6 մլն դրամ
-
Մեկնաբանություն․ Չնայած աճը համեմատաբար համեստ է, ընկերությունը կարողացել է պահպանել կայուն հարկային վճարումների մակարդակ։
ՋԻԷՆՍԻ-ԱԼՖԱ / OVIO (նախկինում՝ Ռոստելեկոմ)
-
Հորիզոնականը ցուցակում՝ 270-րդ
-
Մուծված հարկ՝ 1.16 մլրդ դրամ
-
Տարեկան նվազում՝ -38.12% կամ 712.6 մլն դրամ
-
Մեկնաբանություն․ Հարկային պարտավորությունների կտրուկ նվազումը մատնանշում է բիզնես ծավալների լրջագույն կրճատում կամ եկամուտների կորստի հետևանք։
Հարկային մուտքեր՝ ԱՄՆ դոլարով
Հաշվի առնելով 2025թ. մարտի 21-ի փոխարժեքը՝ (1 ԱՄՆ դոլար = 392.54 դրամ), հեռահաղորդակցության առաջատար ընկերությունների մուծած հարկերի համախառն ծավալը կազմել է մոտ 97.08 միլիոն ԱՄՆ դոլար։
Ոլորտային ամփոփում
Թեև ընդհանուր վճարված հարկերի ծավալը բարձր է և ոլորտը մնում է կարևոր հարկատու, համեմատած 2023-ի համադրելի ցուցանիշների հետ՝ արձանագրվել է մոտ 1.07 մլրդ դրամ կամ 2.74% նվազում։ Սա կարող է պայմանավորված լինել մի շարք գործոններով, ներառյալ՝
-
Տեխնոլոգիական ներդրումների նվազում
-
Շուկայում մրցակցության սրացում
-
Սակագնային փոփոխություններ և օգտագործման նվազում
-
Կորպորատիվ կառավարման վերափոխումներշ
***
Հեռահաղորդակցության ոլորտի խոշոր ընկերությունները շարունակում են զգալի ներդրում ունենալ Հայաստանի պետական եկամուտների ձևավորման գործում։ Չնայած որոշ ընկերությունների հարկային ցուցանիշների նվազմանը, ոլորտը մնում է հարկաբյուջետային համակարգի կարևոր մասնակից։ Մասնավորապես, Վիվա Արմենիայի շարունակական աճն ու կայուն դիրքը շուկայում խոսում են արդյունավետ գործառնության և ֆինանսական կառավարման մասին։
Հաշվի առնելով ոլորտի ներդրումները՝ նոր տեխնոլոգիաների ներմուծում, կապի որակի բարելավում և ենթակառուցվածքների զարգացում, կարելի է ակնկալել, որ հեռահաղորդակցական ընկերությունները կշարունակեն մնալ խոշոր հարկատուների շարքում նաև առաջիկա տարիներին։
