2024-2025 թվականները նշանավորվեցին արհեստական բանականության (AI) շուրջ խոշոր ներդրումներով, ինչը բերեց նոր ֆինանսական վերելքի մի ամբողջ ալիք։
Forbes-ի նոր վարկանիշում ընդգրկվել է 46 նոր միլիարդատեր, որոնցից 19-ը՝ տեխնոլոգիական ոլորտից։ Նրանք ներկայացնում են տարբեր ոլորտներ՝ լեզվաբանական տեխնոլոգիաներից մինչև խաղային հարթակներ, սակայն բոլորին միավորում է մեկ բան՝ AI-ի նկատմամբ հավատը և դրա վրա հիմնված նորարարական բիզնես մոդելները։
Լյան Վենֆեն – DeepSeek (Չինաստան)
Ունեցվածք՝ $1 միլիարդ
Չինացի ձեռներեց Լյան Վենֆենը հիմնադրել է DeepSeek ընկերությունը, որը 2025-ի հունվարին ներկայացրեց իր նորագույն AI մոդելը։ Ընկերությունը պնդում է, որ այն կարող է մրցակցել ChatGPT-ի հետ՝ շատ ավելի մատչելի գնով։ Այս մոդելը ուշադրություն գրավեց ամբողջ աշխարհում, հատկապես զարգացող շուկաներում, որտեղ գինն առաջնային գործոն է։ Մոդելի հաջող թողարկումից հետո ներդրումները սկսեցին հոսել դեպի ընկերություն, և Վենֆենն առաջին անգամ ընդգրկվեց միլիարդատերերի ցուցակում։
Սունդար Պիչայ – Alphabet (ԱՄՆ)
Ունեցվածք՝ $1.1 միլիարդ
Չնայած Google-ի մայր ընկերության՝ Alphabet-ի բաժնետոմսերի միայն 0.02%-ը պատկանում է Սունդար Պիչային, վերջին մեկ տարում նրա ունեցվածքը զգալիորեն աճեց։ Այս աճը պայմանավորված է Gemini 2.0 AI մոդելի թողարկմամբ, որը մեծ դեր խաղաց ընկերության բաժնետոմսերի գրեթե 30% թանկացման մեջ։ Այս զարգացումը բավական եղավ, որ Պիչայը՝ տեխնոհսկայի ղեկավարն առաջին անգամ դառնա միլիարդատեր։
Լուի ֆոն Ան և Սեվերին Հաքեր – Duolingo (Գվատեմալա/Շվեյցարիա)
Ունեցվածք՝ $1.1 միլիարդ (յուրաքանչյուրը)
Duolingo-ի համահիմնադիրներ Լուի ֆոն Անը և Սեվերին Հաքերը կրթական տեխնոլոգիաների մեջ հեղափոխություն իրականացրին՝ ստեղծելով հավելված, որով ամեն ամիս ավելի քան 100 միլիոն մարդ սովորում է ավելի քան 40 լեզու։ Ֆոն Անը մինչ այդ ստեղծել էր reCAPTCHA համակարգը։ Duolingo-ի համբավը՝ զուգորդված IPO-ի հաջողությամբ և AI ինտեգրմամբ, նրանց օգնեց առաջին անգամ հայտնվել միլիարդատերերի շարքում։
Anthropic-ի հիմնադիրներ (ԱՄՆ)
Դարիո Ամոդեյ, Դանիելա Ամոդեյ, Թոմ Բրաուն, Ջեք Քլարկ, Ջարեդ Կապլան, Սեմ Մաքքենդլիշ, Քրիստոֆեր Օլա – $1.2 միլիարդ (յուրաքանչյուր)
Anthropic-ը ստեղծվել է 2021-ին, OpenAI-ի նախկին աշխատակիցների կողմից։ ChatGPT-ին հակադրվող Claude մոդելը շահեց ներդրողների վստահությունը՝ ընկերությունը հավաքեց $3.5 միլիարդ, իսկ գնահատվում է $61.5 միլիարդով։ Ամոդեյ եղբայրները, տեսական ֆիզիկոս Ջարեդ Կապլանը և Bloomberg-ի նախկին լրագրող Ջեք Քլարկը ներդրեցին ոչ միայն իրենց փորձը, այլ նաև ռազմավարական տեսլականը՝ դարձնելով Anthropic AI ոլորտի խոշորագույն խաղացողներից մեկը։
Յաո Ժունհաո – Papergames (Չինաստան)
Ունեցվածք՝ $1.3 միլիարդ
Յաոն հիմնադրել է Papergames ստուդիան, որը 2024-ին թողարկեց Love and Deepspace խաղը՝ աշխատող արհեստական բանականության վրա։ Խաղը կարճ ժամանակում գրավեց 6 միլիոն օգտատեր և դարձավ ընկերության եկամտի 80%-ի աղբյուրը՝ կազմելով $850 միլիոն։ Նա նաև հայտնի է նորաձևության թեմաներով խաղերի մշակմամբ, որոնք հասանելի են միլիոնավոր օգտատերերի համար։
Ֆիլ Շոու – TransPerfect (ԱՄՆ)
Ունեցվածք՝ $1.8 միլիարդ
1992-ին հիմնադրած թարգմանչական ծառայությունների ընկերությունը՝ TransPerfect-ը, այսօր ունի ավելի քան 100 գրասենյակ ամբողջ աշխարհում։ Վերջին տարիներին ընկերությունը մեծապես հենվում է AI-ի վրա՝ հատկապես ավտոմատ թարգմանությունների ոլորտում։ Նրա հաճախորդների թվում են Microsoft-ը, JP Morgan-ը, և ԱՄՆ-ի դատական համակարգը։ 2024-ին ընկերության եկամուտը կազմել է $1.3 միլիարդ։
Ջո Լոնսդեյլ – Palantir/OpenGov (ԱՄՆ)
Ունեցվածք՝ $2 միլիարդ
Palantir-ի համահիմնադիր Լոնսդեյլը շահել է միլիարդատիրոջ կարգավիճակ շնորհիվ ընկերության բաժնետոմսերի 225% աճի։ Նա նաև համահիմնադրել է OpenGov պլատֆորմը՝ ուղղված պետական բյուջետավորման թափանցիկությանը։ AI-ի ներդրումը կառավարական տվյալների վերլուծության մեջ մեծացրեց հետաքրքրությունը Palantir-ի նկատմամբ։
Ալեքսանդր Վան – Scale AI (ԱՄՆ)
Ունեցվածք՝ $2 միլիարդ
28-ամյա Ալեքսանդր Վանը հիմնադրել է Scale AI-ը, որը մասնագիտանում է տվյալների մաքրումում և դասակարգման մեջ՝ աշխատելով OpenAI-ի, Google-ի և Meta-ի հետ։ 2024-ի մայիսին ստարտափը հավաքեց $1 միլիարդ ներդրում՝ $14 միլիարդ գնահատականով։ Ալեքսանդրը Forbes-ի կողմից ճանաչվել է որպես աշխարհի ամենաերիտասարդ ինքնագործ միլիարդատերը։
CoreWeave-ի հիմնադիրներ (ԱՄՆ)
Մայքլ Ինտրեյտոր – $3.1 մլրդ
Բրայան Վենտուրո – $2 մլրդ
Բրանին Մակբի – $1.5 մլրդ
Ջեք Քոջեն – $1.2 մլրդ
CoreWeave-ը սկզբնապես սկսել էր Nvidia չիպերով կրիպտո մայնինգով, սակայն արագ տեղափոխվեց AI հոսթինգի ոլորտ՝ կառուցելով մատակարարման հզորություն, որն այսօր օգտագործում են ինչպես ստարտափները, այնպես էլ տեխնոլոգիական հսկաները՝ Microsoft, Nvidia և այլք։ Ընկերությունը 2024-ի մայիսին ներգրավեց $1.1 միլիարդ ներդրում, իսկ 2025-ի մարտին իրականացրեց IPO։ Չորս հիմնադիրներն էլ շահեցին միլիարդատերերի կարգավիճակ՝ ըստ իրենց բաժնեմասերի։
