Գլոբալ թանկացման շարժիչ ուժերը
2025 թվականին Բիթքոյնի գինը հասել է պատմական բարձրությունների՝ գերազանցելով $110,000-ը։ Այս աճը պայմանավորված է մի քանի հիմնական գործոններով.
- Սահմանափակ առաջարկ և պահանջարկի աճ
Բիթքոյնի մատակարարումը սահմանափակված է 21 միլիոնով, ինչը ստեղծում է բնական պակասուրդ։ Վերջին տարիներին պահանջարկը աճել է՝ պայմանավորված թե՛ ինստիտուցիոնալ ներդրումներով, թե՛ մանրածախ ներդրողների ակտիվությամբ։ Հատկապես Բիթքոյնի ETF-ների (Բորսայական ֆոնդեր) ներդրումը ԱՄՆ-ում և այլ երկրներում խթանել է նոր ներդրումների ներհոսքը։ - Ինստիտուցիոնալ ներդրումներ և քաղաքական աջակցություն
Մեծ ընկերություններն ու ֆինանսական հաստատությունները սկսել են Բիթքոյնը ներառել իրենց պահուստներում։ ԱՄՆ-ում քաղաքական աջակցությունը, օրինակ՝ Բիթքոյնի ռազմավարական պահուստի ստեղծման նախաձեռնությունը, ներդրողների վստահության նոր ալիք է ստեղծել։ - Տեխնոլոգիական առաջընթաց և նորարարություն
Արհեստական բանականության և բլոքչեյնի ոլորտում նորարարությունները, ինչպես նաև Բիթքոյնի ինտեգրումը ֆինանսական ծառայությունների մեջ, խթանում են դրա կիրառելիությունը և ներդրումային գրավչությունը։ - Մակրոտնտեսական անորոշություն
Աշխարհի տարբեր երկրներում բարձր գնաճը և ազգային արժույթների արժեզրկումը ստիպում են մարդկանց փնտրել այլընտրանքային արժեքի պահպանում։ Բիթքոյնը դարձել է «թվային ոսկի»՝ հատկապես այն երկրներում, որտեղ արժույթը ենթարկվում է արագ արժեզրկման։
Հայաստանի համատեքստում Բիթքոյնի թանկացման հնարավոր ազդեցությունները
Դրական կողմեր
- Նոր հնարավորություններ տնտեսության համար
Բիթքոյնի և այլ կրիպտոակտիվների ներդրումը կարող է բացել նոր հնարավորություններ Հայաստանի համար՝ ներդրումային գրավչության, ֆինանսական տեխնոլոգիաների զարգացման և արտասահմանյան կապիտալի ներգրավման տեսանկյունից։ - Ֆինանսական ներառման խթանում
Կրիպտոարժույթները կարող են հեշտացնել միջազգային փոխանցումները, նվազեցնել միջնորդավճարները և հասանելի դարձնել ֆինանսական ծառայությունները այն մարդկանց համար, ովքեր չունեն բանկային հաշիվներ։ - Տեխնոլոգիական էկոհամակարգի զարգացում
Հայաստանում արդեն ձևավորվում է կրիպտո և բլոքչեյն համայնք, ինչն աջակցում է նորարարական ստարտափների և կրթական ծրագրերի զարգացմանը։
Մարտահրավերներ և ռիսկեր
- Կանոնակարգման և վերահսկողության խնդիրներ
Չնայած վերջին օրենսդրական բարեփոխումներին՝ ոլորտը դեռևս բախվում է կանոնակարգման անորոշությունների։ Կենտրոնական բանկը զգուշացնում է, որ Բիթքոյնի բարձր անկայունությունը այն դարձնում է ոչ հարմար հիմնական վճարամիջոց։ - Տնտեսական ռիսկեր
Եթե Բիթքոյնը լայնորեն ընդունվի որպես ներդրումային ակտիվ, ապա դրա գնի անկման դեպքում կարող են առաջանալ ֆինանսական կորուստներ, հատկապես անհատ ներդրողների համար։ Բացի այդ, մեծածավալ կրիպտոակտիվների ներհոսքը կարող է ազդել դրամի կայունության վրա։ - Համակարգային ռիսկեր և «արժեքի արտահոսք»
Կենտրոնական բանկի ղեկավարությունը նշում է, որ Բիթքոյնի նման ակտիվների թանկացման դեպքում դրանք կարող են «պահեստավորվել» և դուրս գալ շրջանառությունից, ինչպես միջնադարում ոսկին, ինչը կարող է նվազեցնել տնտեսության մեջ առկա ակտիվների ծավալը։
Հեռանկարներ
Հայաստանը, լինելով փոքր և ճկուն տնտեսություն, կարող է օգտվել Բիթքոյնի աճող դերի ստեղծած հնարավորություններից՝ զարգացնելով կրիպտոինդուստրիան, ներգրավելով նոր ներդրումներ և խթանելով տեխնոլոգիական առաջընթացը։ Սակայն անհրաժեշտ է զգուշավոր մոտեցում՝ ապահովելու համար ֆինանսական կայունությունը, ներդրողների պաշտպանությունը և տնտեսական համակարգի երկարաժամկետ զարգացումը։
***
Բիթքոյնի թանկացումը պայմանավորված է գլոբալ ներդրումային միտումներով, սահմանափակ առաջարկով, ինստիտուցիոնալ ներհոսքով և մակրոտնտեսական անորոշությամբ։ Հայաստանի համար սա կարող է դառնալ տնտեսական զարգացման նոր խթան, եթե ապահովվի ճիշտ կանոնակարգում և ռիսկերի կառավարում։
*հոդվածը պատրաստելիս օգտագործվել է նաեւ ԱԲ
