Ես բիզնես եմ կառուցել 30 տարի. ահա ամենակարևոր դասը
Պատկերացրեք, որ պատրաստվում եք բացել ձեր երազանքների բիզնեսը։ Դուք ունեք գաղափար, շարժիչ ուժ, նույնիսկ մի փոքր գումար։ Բայց հենց այդ պահին հայտնվում է նա՝ ձեր ապագա գործըընկերը։ Կարո՞ղ է արդյոք այս մարդը ձեզ հասցնել հաջողության գագաթնակետ, թե՞ կսարքի ձեր կյանքը դժոխք՝ նույնիսկ նախքան առաջին շահույթը։
Հավատացեք, Հայաստանում բիզնես սկսելն առանց ճիշտ գործընկերոջ ընտրության նույնքան վտանգավոր է, որքան առանց ջրի բարձրանալ Արագածի գագաթը։
- Սկզբում ճանաչեք ինքներդ ձեզ
Հարց տվեք ձեզ․ ո՞րն է ձեր ուժեղ կողմը։ Իսկ որ մասում եք անկարող։ Գուցե դուք հիանալի վաճառող եք, բայց չեք սիրում փաստաթղթեր։ Կամ դուք ծրագրավորող եք, բայց չեք հասկանում մարդկային ռեսուրսների կառավարում։ Ճիշտ գործընկերը լրացնում է ձեր բացերը, ոչ թե կրկնում ձեզ։
- Արժեհամակարգն ու տեսլականը՝ նախքան գումարը
Հայաստանում շատ գործարարներ արագ համաձայնության են գալիս, եթե միայն մյուս կողմը ներդրում է անում։ Բայց սա դարաշրջանային սխալ է։ Գործընկեր ընտրելիս պիտի ստուգեք՝ արդյո՞ք ձեր պատկերացումները հաջողության մասին համընկնում են։ Մի՞թե նա ձեր նման է նայելու ձեր ապրանքանիշին, հաճախորդին, գործընկերներին։ Մի մոռացեք՝ Հայաստանում ամեն ինչ տարածվում է շատ արագ։ Եթե նա ունի վատ համբավ, վաղ թե ուշ դա կանդրադառնա ձեր անունի վրա։
- Շփումը և լռության վտանգը
Հայաստանյան բիզնեսում, որտեղ հաճախ որոշումները կայացվում են սուրճի սեղանի շուրջ, վատ հաղորդակցությունն իսկական չարիք է։ Բայց լինում է նաև հակառակ ծայրահեղությունը՝ ամեն մանրուքի համար զանգահարող գործընկերներ։ Սահմանեք հաղորդակցության նորմեր։ Որքան լավ խոսեք սկզբից, այնքան քիչ պրոբլեմներ կունենաք հետագայում։
Ի դեպ, ֆինանսական թեման մի թողեք «կտեսնենք հետո» փուլին։ Ո՞վ է գումար դնում։ Ինչի՞ համար է դա օգտագործվում։ Եթե բիզնեսը ձախողի, ի՞նչ է տեղի ունենալու։ Մի եղեք ամաչկոտ, երբ խոսքը գնում է փողի մասին։
- Փորձնական փուլ՝ հայկական տարբերակով
Երբ հայկական արտադրող ընկերություն էի բացում, իմ իրավաբանն ինձ ասաց՝ նախ փորձեք մի փոքր նախագիծ անել միասին, նոր միայն՝ ամբողջ բիզնեսը։ Ես չլսեցի։ Հետո երկար ժամանակ պետք եղավ վերականգնելու իմ կորցրած էներգիան ու վստահությունը։ Խորհուրդս՝ նախ փորձեք միասին անցկացնել մի փոքր նախագիծ, գուցե նույնիսկ առանց ֆորմալ պայմանագրի։ Այդպես կտեսնեք՝ միմյանց լրացնու՞մ եք, թե՞ միմյանց խանգարում։
- Պայմանագիրը՝ ինչպես գրպանային սուրբ գիրք
Հայաստանում շատերը «դուխով» սկսում են բիզնես, առանց անգամ հիմնական հարցերը գրված ունենալու։ Բայց երբ խնդիրներ են առաջանում, բոլորը հիշում են «մասին խոսել էինք» խոսքը։ Ոչ, գրեք։ Ո՞վ ինչ է անում։ Ինչպե՞ս եք բաժանում եկամուտը։ Ինչպե՞ս եք դուրս գալու բիզնեսից, եթե ուզեք։ Սրանք պիտի գրվեն։ Այդ փաստաթուղթը փրկում է ընկերություն, ընկերություն՝ բառի երկակի իմաստով։
- Հավատացեք ձեր ներսի ձայնին
Հաճախ հայաստանյան փոքր շուկան ստիպում է արագ որոշումներ կայացնել՝ “մարդ չկա, ում հետ անենք” տրամաբանությամբ։ Բայց եթե մի բան սխալ է զգացվում՝ կանգ առեք։ Մի անգամ ես կասկածեցի գործընկերոջ ազնվությանը, բայց մերժեցի կասկածս՝ կարծելով, թե “ճիշտ չեմ զգում”։ Սակայն հետո պարզվեց՝ ճիշտ էի։
- Անձնային համընկնումն ավելի կարևոր է, քան ռեզյումեն
Հայաստանում, որտեղ հաճախ անձնական կապերը վճռորոշ են, գործընկերոջ բնավորությունը կարող է ավելի կարևոր լինել, քան նույնիսկ նրա մասնագիտական փորձը։ Հարցրեք նրան, թե ինչպես է արձագանքում ճնշման տակ։ Ինչպե՞ս է լուծում կոնֆլիկտները։ Բարոյականությունը երբեմն շատ ավելին է ասում, քան բիզնես պլանը։
- Մի մոռացեք հումորի ուժը
Ոչ ոք չի ուզում գործընկեր, որի հետ ամեն քննարկում դարձնում է պատերազմ։ Եթե չեք կարող ծիծաղել միասին, դժվար թե կարողանաք հաղթահարել բիզնեսի փորձությունները միասին։ Ի վերջո, երբ ամեն ինչ խառնվում է, միայն առողջ աշխատանքային մթնոլորտն է պահում ձեզ շարժման մեջ։
***
Հայաստանում բիզնես սկսելիս ճիշտ գործընկերը կարող է լինել հաջողության գաղտնիքը։ Վստահեք ձեր ուղեղին, սրտին և հատկապես՝ փաստաթղթերին։ Հիմնավոր շփումը, ընդհանուր արժեքները և փոքր փորձաշրջանը կարող են փրկել ձեզ մեծ սխալներից։
Տեղյակ եղեք՝ սա ձեր բիզնեսի սկիզբն է, ոչ վերջը։ Գործընկերներ կարող եք ավելացնել հետո, բայց հիմքը պիտի ամուր լինի։ Եվ երբ գիշերը նայեք ձեր հաշվետվություններին, իմանաք՝ ձեր կողքին կանգնած է ոչ միայն գործընկեր, այլև մարդ, ում վրա կարող եք հույս դնել։
Հոդվածը պատրաստելիս օգտագործվել է Տոնյա Ռայանի հրապարակած փորձագիտական հոդվածը, որտեղ նա՝ 30 տարվա գործարար ճանապարհ անցած մասնագետ, պատմում է գործընկեր ընտրելու կարևորության, սխալներից խուսափելու և հաջող համագործակցություն կառուցելու եղանակների մասին։ Տոնյա Ռայանը նաև աշխատել է որպես հայտնի հեղինակների գրքերի համահեղինակ և մի շարք հանրահայտ մարդկանց խորհրդատու։
Տեքստի սկզբնաղբյուրը կարող եք դիտել հետևյալ հղմամբ՝
I’ve Been an Entrepreneur for 30 Years — Here’s What You Need to Know Before Choosing a Business Partner
*հոդվածը պատրաստելիս օգտագործվել է նաեւ ԱԲ
