Արցախցիների արտագաղթը 2025-ին
2025-ի մարտի 1-ի դրությամբ Հայաստանից մեկնել է 26,899 բռնի տեղահանված արցախցի, որոնցից 15,642-ը վերադարձել են: Այսպիսով, 2023-ի սեպտեմբերյան բռնի տեղահանությունից հետո մինչև այս տարվա մարտի 1-ը Հայաստանից հեռացել և դեռ չի վերադարձել 11,257 արցախցի: Տվյալները տրամադրել է Հայաստանի ազգային անվտանգության ծառայությունը (ԱԱԾ):
Վերադարձող արցախցիների թվի աճ
Չնայած հեռացողների թվի ավելացմանը, վերջին ամիսներին գրանցվել է դրական միտում՝ վերադարձողների թվի աճ: Սա մասնակիորեն կարող է պայմանավորված լինել նոր պայմանավորվածություններով և սոցիալական աջակցության միջոցառումներով:
Աջակցության փոփոխությունները՝ սկսած 2025-ի ապրիլից
Սկսած այս տարվա ապրիլից, բռնի տեղահանված անձանց համար նախատեսված աջակցության չափը կնվազի՝ 50,000 դրամից (40,000+10,000) դառնալով 40,000 դրամ: Այդ օգնությունը կտրվի միայն առանձին խմբերին՝ հաշմանդամություն ունեցող անձանց (1-ին կամ 2-րդ խմբի), 63+ տարեկաններին, կերակրողին կորցրածներին և նպաստ կամ կենսաթոշակ ստացողներին, ինչպես նաև մինչև 18 տարեկան երեխաներին:
Հուլիսից աջակցության նոր չափ
2025-ի հուլիսից մինչև դեկտեմբեր, աջակցությունը կտրամադրվի առանձին խմբերին՝ արդեն 30,000 դրամի չափով: Սպասվում է, որ այս փոփոխությունները կարող են նպաստել արցախցիների արտագաղթի տեմպերի ավելացմանը, քանի որ աջակցության նվազեցումը սոցիալական պաշտպանության մակարդակի նվազում է առաջացնում:
Կառավարության որոշումը և նոր կարգավիճակը
2023-ի հոկտեմբերի 26-ին ՀՀ կառավարությունը որոշում ընդունեց՝ արցախցիներին ժամանակավոր պաշտպանության տակ վերցնելու վերաբերյալ՝ նրանց օրենքով ճանաչելով փախստական:
Անորոշ թվերը և իրավիճակի գնահատումը
Միգրացիայի և քաղաքացիության ծառայությունը հունվարին հայտնել էր, որ բռնի տեղահանվել է շուրջ 150,000 անձ, սակայն նշել էին, որ հստակ թիվ տալ հնարավոր չէ:
Կացության և աջակցության փոփոխությունները կարող են ազդել արցախցիների որոշումների վրա՝ կապված մնալու կամ հեռանալու հետ: Աջակցության նվազումը կարող է բերել սոցիալական խնդիրների, ինչը հնարավոր է՝ ուժեղացնի արտագաղթի միտումները:
Արցախցիների արտագաղթի խնդիրը շարունակում է մնալ արդիական և պահանջում է համապարփակ մոտեցում՝ սոցիալական աջակցության մեխանիզմների վերանայման և համակողմանի սոցիալական պաշտպանության ապահովման միջոցով:
