2024 թվականի պետական բյուջեի կատարողականի նախնական տվյալները վկայում են համեմատաբար բարձր կատարողականի մասին թե՛ եկամուտների, թե՛ ծախսերի մասով։ Մարտի 22-ին Ազգային ժողովի ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի հանձնաժողովի նիստում ՀՀ ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը ներկայացրել է կառավարության 2021-2026 թվականների ծրագրի 2024 թվականի կատարման ընթացքի և արդյունքների վերաբերյալ զեկույցը։
Եկամուտների կատարողականը՝ մոտ 96 տոկոս
Ըստ ներկայացված տվյալների՝ 2024 թվականին բյուջեի ընդհանուր եկամուտները կատարվել են 95.8 տոկոսով, որոնցից՝
-
Հարկային եկամուտներն ու պետական տուրքերն իրականացվել են 92.7 տոկոսով։
Համեմատության համար՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ եկամուտների իրականացման ծավալը աճել է 9.3 տոկոսով, ինչը վկայում է կառավարության եկամուտների հավաքագրման կարողությունների որոշակի ուժեղացման մասին։
Ծախսերի աճ՝ ավելի քան 16 տոկոսով
Բյուջետային ծախսերը 2024 թվականին կատարվել են 93.9 տոկոսով։ Այս ցուցանիշը 16 տոկոսով բարձր է 2023 թվականի նույն ժամանակահատվածի համեմատ, ինչը ենթադրում է պետական ծրագրերի ու ծառայությունների ծավալի ընդլայնում կամ արագացված իրականացում։
Պետական պարտքը վերահսկելի մակարդակի վրա
Ըստ նախարարի՝ պետական պարտքը 2024 թվականի վերջին կազմել է 5 տրլն դրամ կամ շուրջ 12.8 մլրդ դոլար։ Սա 2023 թվականի վերջի համեմատ աճել է 6.2 տոկոսով։ Այնուամենայնիվ, կարևոր ցուցանիշներից մեկը՝ պետական պարտքի հարաբերակցությունը ՀՆԱ-ի նկատմամբ, պահպանվել է կառավարելի մակարդակի վրա՝
-
48.3 տոկոս, ինչը 2023-ի համեմատ 0.1 տոկոսային կետով նվազել է։
Այս ցուցանիշը կարևոր է, քանի որ ՀՆԱ-ի նկատմամբ պարտքի հարաբերակցությունը հաճախ օգտագործվում է երկրի ֆինանսական կայունությունն ու կրեդիտորների վստահությունը գնահատելու համար։
Հարկային բեռը ՀՆԱ-ի նկատմամբ՝ փոքր նվազում
Նախարարը նաև ներկայացրեց հարկեր-ՀՆԱ հարաբերակցության փոփոխությունը․
-
2024 թվականին այն կազմել է 23.6 տոկոս, ինչը 0.45 տոկոսային կետով պակաս է, քան 2023-ին։
Սակայն, կարևոր է նշել, որ վերջին յոթ տարիների ընթացքում այս ցուցանիշը բարելավվել է՝ 2017-ի 20.8 տոկոսից հասնելով 2024-ի 23.6 տոկոսի, այսինքն՝ աճել է 2.8 տոկոսային կետով։ Սա նշանակում է, որ երկրի հարկային համակարգն աստիճանաբար դառնում է արդյունավետ՝ ապահովելով կայուն եկամուտներ բյուջեի համար։
