Հայաստանի պետական բյուջեի դեֆիցիտը 2025 թվականին կարող է հասնել ՀՆԱ-ի 5.5%-ին։ Այս ցուցանիշը զգալիորեն գերազանցում է 2023 թվականի 3%-ը։ Սա նշանակում է, որ կառավարությունը ոչ միայն ավելացնում է ծախսերը, այլև բախվում է հարկային եկամուտների հետ կապված խնդիրների։
Կառավարությունը նշում է, որ պետական մեծ ծախսերը պայմանավորված են պաշտպանական ոլորտի ֆինանսավորմամբ, սոցիալական աջակցության ծրագրերով և ենթակառուցվածքային նախագծերով, սակայն նման աճը կարող է վտանգավոր լինել երկարաժամկետ տնտեսական կայունության համար։
Հիմնական պատճառներից մեկը հարկային եկամուտների պակասն է։ Չնայած հարկային քաղաքականության խստացմանը, 2024 թվականին ԱԱՀ-ի և ակցիզային հարկերի հավաքագրումը եղել է սպասվածից ցածր։ Կառավարությունը նախատեսում է նոր հարկային քաղաքականություն, որը 2026 թվականի համար կավելացնի բյուջետային եկամուտները ՀՆԱ-ի 0.75%-ով, սակայն ներկա պահի դրությամբ ծախսերը գերազանցում են եկամուտները։
Հանրային տրանսպորտի գնի աճը ևս կարող է խթանել դեֆիցիտի լրացմանը, սակայն հակառակ դեպքում, սոցիալական աջակցության ավելացումը կարող է էլ ավելի խորացնել բյուջետային ճնշումները։
Պետական ծախսերի ավելացումը կարող է ազդել վարկային շուկայի վրա։ Երբ կառավարությունը մեծացնում է վարկային պահանջարկը պետական ծախսերը ֆինանսավորելու համար, դա կարող է բարձրացնել տոկոսադրույքները՝ սահմանափակելով մասնավոր հատվածի ներդրումները։ Վարկային շուկայի նման պայմանները հատկապես խնդրահարույց են այն բիզնեսների համար, որոնք կախված են վարկերից։
Կառավարությունը հայտարարել է, որ նախատեսում է աստիճանաբար կրճատել դեֆիցիտը 2026 թվականին՝ այն հասցնելով 4.5%-ի, իսկ 2027-ին՝ 3%-ի։ Սակայն, հարկային եկամուտների աճի դանդաղումը և ծախսերի շարունակական բարձրացումը կարող են դժվարացնել այս գործընթացը։
Եթե բյուջետային հավասարակշռությունը չվերականգնվի, ապա դա կարող է բերել պարտքի ավելացման, տոկոսադրույքների բարձրացման և ֆինանսական ճնշումների աճի։ Արդյունքում, պետական ֆինանսավորման քաղաքականության հետագա զարգացումները կենսական նշանակություն կունենան տնտեսության կայունության և աճի հեռանկարների համար։
