Տնտեսական և սոցիալական զարգացումների արագ փոփոխվող աշխարհում կարևոր է արձանագրել վերջին իրադարձություններն ու դրանց ազդեցությունը ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ միջազգային հարթակում։
Այս հոդվածում ներկայացված են կարևորագույն նորությունները՝ Հայաստանի բանկային համակարգի ակտիվների աճից մինչև ծառայությունների ոլորտի զարգացումներն ու հարկային նորարարությունները։
1. ՊԵԿ տեղեկատվական համակարգերի հասանելիության ժամանակավոր սահմանափակումները
Պետական եկամուտների կոմիտեն (ՊԵԿ) տեղեկացնում է, որ 2025 թվականի հունվարի 1-ից հարկային պարտավորությունների հաշվառման նոր՝ անձնական հաշվի քարտի համակարգի գործարկմամբ պայմանավորված, դեկտեմբերի 31-ից հունվարի 5-ը որոշ համակարգեր ժամանակավորապես հասանելի չեն լինի։ Այս նոր համակարգը նպատակ ունի պարզեցնել և արդյունավետ դարձնել հարկային պարտավորությունների հաշվառումը։ Նորամուծությունները նախատեսված են հարկ վճարողների համար գործընթացներն առավել թափանցիկ ու համակարգված դարձնելու համար։
2. Ծառայությունների ոլորտի աճը Հայաստանում
2024 թվականի հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին ծառայությունների ոլորտի ծավալը Հայաստանում կազմել է 2,734.7 միլիարդ դրամ։ Այս ոլորտում տեղեկատվության և կապի ենթաբաժինը կազմել է 478.7 միլիարդ դրամ, տրանսպորտի ծավալը՝ 318.6 միլիարդ դրամ, իսկ մշակույթի և հանգստի ոլորտը՝ 252.5 միլիարդ դրամ։ Այս տվյալները վկայում են ծառայությունների ոլորտի շարունակական աճի մասին։
3. Բանկային համակարգի ակտիվների ընդլայնումը
ՀՀ կենտրոնական բանկի հրապարակած տվյալների համաձայն՝ 2024 թվականի նոյեմբերին բանկային համակարգի ընդհանուր ակտիվները հասել են 10.2 տրիլիոն դրամի, ինչը 14%-ով ավելի է նախորդ տարվա համեմատ։ Հաշվեկշռային կապիտալը կազմել է 1.66 տրիլիոն դրամ։ Սա արտացոլում է բանկային ոլորտի կայուն աճն ու զարգացումը։
4. Վրաստանի առևտրի դինամիկան
Վրաստանում 2024 թվականի հունվար-նոյեմբեր ամիսներին արտաքին առևտրի ծավալը կազմել է 21.11 միլիարդ դոլար՝ 6.6%-ով գերազանցելով նախորդ տարվա ցուցանիշը։ Ընդհանուր առևտրի 43%-ը կազմում է բացասական առևտրային հաշվեկշիռը։ Այս տվյալները ընդգծում են Վրաստանի առևտրային հարաբերությունների ակտիվությունը։
5. Ռուսաստանի դերը Հայաստանի արտաքին առևտրում
2024 թվականի երրորդ եռամսյակում Ռուսաստանը զբաղեցրել է առաջին տեղը Հայաստանի արտաքին առևտրում՝ կազմելով ընդհանուր ապրանքաշրջանառության 41.1%-ը։ ԱՊՀ երկրների միջև ազատ առևտրի ռեժիմը նպաստում է առանց մաքսատուրքի առևտրի ընդլայնմանը՝ պահպանելով տեխնիկական և սանիտարական պահանջները։
6. Համաշխարհային բանկի գնահատականը
Համաշխարհային բանկը հայտարարում է, որ Հայաստանում արդար հարկային համակարգի բարելավումն ու կրթական ոլորտի ներդրումները կարող են խթանել երկրի կայուն տնտեսական զարգացումը։ Չնայած հարկ-ՀՆԱ գործակցի բարելավմանը, այն դեռևս չի հասնում կառավարության 25% թիրախին։
7. ԱՄՀ փոխառու միջոցների ավելացումը
Արժույթի միջազգային հիմնադրամը հաստատել է Պահուստային ծրագրի չորրորդ վերանայումը, որի արդյունքում Հայաստանի համար հասանելի փոխառու միջոցները աճել են 24.5 միլիոն դոլարով՝ կազմելով ընդհանուր 122.7 միլիոն դոլար։
8. Բիթքոյն խարդախության դեպքերը Նիգերիայում
Նիգերիայի իշխանությունները բիթքոյն խարդախության մեղադրանքով ձերբակալել են 792 կասկածյալի։ Նրանց թվում են նաև օտարերկրացիներ՝ Չինաստանից, Ֆիլիպիններից և Ղազախստանից։ Կասկածյալները մեղադրվում են կեղծ ներդրումային հարթակների միջոցով մարդկանց խաբելու մեջ։
