2024թ.-ի օգոստոսի 31-ի դրությամբ, ՀՀ պետական պարտքը կազմել է 4,830,386․0 մլն դրամ (12․46 մլրդ դոլար), ինչը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ 9․9%-ով կամ 435,266․5 մլն դրամով աճ է ցույց տվել: Տվյալ ցուցանիշները ցույց են տալիս պետական պարտքի կազմի և դրա կառավարման ընթացիկ դինամիկան:
Արտաքին և Ներքին Պարտքի Դինամիկան
Հայաստանի արտաքին պարտքը 2024թ.-ի օգոստոսի դրությամբ կազմել է 2,441,281.9 մլն դրամ (6.3 մլրդ դոլար), ինչը 4․6%-ով կամ 118,088․1 մլն դրամով նվազել է նախորդ տարվա համեմատ: Կառավարության պարտքը 2,239,677․1 մլն դրամ է, իսկ Կենտրոնական բանկի պարտքը՝ 201,604․8 մլն դրամ: Այս տվյալները ցույց են տալիս, որ Հայաստանի կառավարությունը հաջողությամբ նվազեցրել է արտաքին պարտքի մասերը:
Մյուս կողմից, ներքին պարտքը, ընդհակառակը, աճել է 30․1%-ով կամ 553,354․6 մլն դրամով, կազմելով 2,389,104.1 մլն դրամ (6.2 մլրդ դոլար): Սա պայմանավորված է, հիմնականում, ռեզիդենտների կողմից ձեռք բերված պետական գանձապետական և արտարժութային պարտատոմսերի աճով: Պարտատոմսերի արժեքը գերազանցել է 2,166,996․4 մլն դրամը, ինչը կարևոր գործոն է ներքին ֆինանսական համակարգի ամրապնդման գործում:
ԱՄՆ Դոլարով Պարտքի Վերլուծություն
Դրամի և դոլարի փոխարժեքի տատանումները նույնպես մեծ ազդեցություն են ունեցել պետական պարտքի հաշվարկների վրա: Օգոստոսի 31-ի դրությամբ ՀՀ պետական պարտքը կազմում է 12.46 մլրդ դոլար՝ 2023թ.-ի նույն ժամանակահատվածի 11․39 մլրդ դոլարի համեմատ 9․5%-ով կամ 1,077․6 մլն դոլարով աճ է գրանցել: Սա ցույց է տալիս դոլարային պարտքի ընդհանուր աճը, ինչը կարող է արտացոլել նաև դրամի արժեզրկման որոշակի ազդեցությունը:
Կառավարման Մարտահրավերներ և Հեռանկարներ
Պետական պարտքի ներսում արտաքին և ներքին պարտքի տատանումները ցույց են տալիս թե ֆինանսական կառավարման մարտահրավերները, թե կառավարության կողմից ուղղված քայլերը՝ ներքին ֆինանսական համակարգի ամրապնդման և արտաքին պարտքի նվազեցման ուղղությամբ: Պարտքի ծավալների աճը, սակայն, հնարավոր է առաջացնի որոշակի մարտահրավերներ, որոնք պահանջում են ավելի զգույշ ռազմավարություն:
Տարեկան պարտքի աճի կանխատեսումները պահանջում են խորը վերլուծություն, հատկապես հաշվի առնելով աշխարհաքաղաքական և տնտեսական հնարավոր զարգացումները, որոնք կարող են ազդել ֆինանսական շուկաների և փոխարժեքների վրա:
Պետական պարտքի աճը կարևոր ցուցանիշ է երկրի տնտեսության համար, ինչը միաժամանակ խոսում է թե ֆինանսական հնարավորությունների ընդլայնման, թե կառավարման մարտահրավերների մասին: Կառավարության պարտքի նվազումը դրական ազդակ է, սակայն ներքին պարտքի բարձրացումը կարևոր է հաշվի առնել՝ հետագա ռազմավարությունների մշակման համար: 2024թ.-ը սպասելի մարտահրավերների տարի է Հայաստանի պետական պարտքի կառավարման համար, ինչը պահանջում է համատեղեցված գործողություններ ու արդյունավետ ծրագրեր:
Մեկնաբանություն