Կարևորել ֆինանսական կայունությու՞նը, թե՞ պահպանել խմբագրական անկախությունը։ Հայաստանյան մեդիայի համար այս երկու երևույթները հավասարակշռելը բավականին բարդ խնդիր է։
Այս եզրակացությանն են եկել «Ջեյնոմիքսը» և Զինք Նեթվորքը՝ ուսումնասիրելով և վերլուծելով Հայաստանյան մեդիա շուկան։ Մեդիայի բևեռացվածության, նրա նկատմամբ վստահության և ազդեցության խնդիրներին զուգահեռ՝ ուսումնասիրության թիրախում է եղել նաև ֆինանսավորման աղբյուրների և եկամտի դիվերսիֆիկացիայի թեման։
Հետազոտության ընթացքում օգտագործվել են բաց աղբյուրների վրա հիմնված ուսումնասիրություններ, լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների և ոլորտի փորձագետների հետ հարցազրույցներ։
Հայաստանում անկախ լրատվամիջոցները հիմնականում գործում են արտաքին աջակցության շնորհիվ և դոնորները նրանց առաջին սատարողներն են։ Տարբեր նախագծերի և թեմատիկ բովանդակության համար դոնորները տրամադրում են անհրաժեշտ ֆինանսական աջակցություն։ Սակայն երկարաժամկետ, ռազմավարական ինստիտուցիոնալ աջակցության ընդհանուր բացակայությունը խոցելի է դարձնում այս մեդիաներին։
Դոնոր կազմակերպությունների աջակցությունը հիմնականում լինում է նախագծային ֆինանսավորման տեսքով, ինչը խանգարում է երկարաժամկետ զարգացմանը, քանի որ պետք է կենտրոնանալ ծրագրի իրականացման և ոչ թե կազմակերպության զարգացման ռազմավարության վրա:
Պետական ֆինանսավորում ստացող լրատվամիջոցներում կարող են խնդիրներ առաջանալ մեդիաների խմբագրական անկախության ոլորտում։ Պետությունը, ֆինանսական միջոցներ տրամադրելով, կարող է մեդիաներին կախվածության մեջ գցել կառավարության օրակարգից։
Հետազոտության մեջ նշվում է, որ երբեմն օլիգարխներն ու գործարարներն են մասնակցում որոշ մեդիաների ֆինանսավորմանը, ինչն էլ հանգեցնում է մեդիաների քաղաքականացմանը:
Այս ամենից բացի մեդիայի ֆինանսավորման հետ կապված մեծագույն խնդիրներից մեկն էլ այն է, որ լսարանը չի ցանկանում վճարել բովանդակության համար։
2023 թվականին Ինտերնյուս Նեթվորք-ի իրականացրած հետազոտության համաձայն՝ հարցվածների ընդամենը 1%-ն է տվյալ պահին ֆինանսապես աջակցել մեդիային և միայն 17%-ն է պատրաստակամություն հայտնել վճարել նորությունների համար։
Հարցվածների 57%-ը, որն այդ պահին կամ վճարում էր լրատվամիջոցների համար, կամ պատրաստ էր եղել վճարել, որպես առավելագույն ներդրում նշել էր մոտ 2000 դրամը (մոտ 5 ԱՄՆ դոլար): 10,000 դրամ և ավելի պատրաստ էր եղել վճարել հարցվածների 3%-ը։
Մեդիա մենեջերները «Ջեյնոմիքսի» և Զինք Նեթվորքի հետազոտող թիմի հետ զրույցում, վերլուծելով իրավիճակը, երկու հիմնական պատճառ են նշել։
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ media.am կայքում
