2024 թվականին Հայաստանի պետական բյուջեի հարկային եկամուտները նախատեսված ցուցանիշների համեմատ ավելի ցածր են լինելու՝ կազմելով մոտ 200 մլրդ դրամի պակաս: Այս մասին տարեկան ամփոփիչ ասուլիսի ժամանակ հայտարարեց ՀՀ ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը:
Հարկային եկամուտների նվազման պատճառները և ծախսերի զսպման քայլերը
Ըստ նախարարի, բյուջեի կատարման մակարդակը որոշակիորեն զիջել է պլանավորվածին, չնայած նոմինալ ցուցանիշներով գրանցվել է աճ: Հարկային եկամուտների պակասը ստիպել է կառավարությանը զսպել որոշ ընթացիկ ծախսեր՝ ֆինանսական կայունությունը պահպանելու համար: Նախկինում բյուջետային միջոցները վերաբաշխվում էին այլ կարևոր ծրագրերի ուղղությամբ, սակայն 2024-ին եկամուտների ցածր մակարդակը սահմանափակել է նման հնարավորությունները:
Դպրոցաշինության ծրագրերի հետ կապված խնդիրներ
Դպրոցաշինության ոլորտում թերակատարման մասին նախարար Հովհաննիսյանը նշեց, որ նախատեսված կանխավճարները չեն տրամադրվել որոշ շինարարական ընկերություններին, քանի որ վերջիններս հրաժարվել են այդպիսի պայմաններից: Այսուհանդերձ, նա վստահեցրեց, որ 2025 թվականին դպրոցաշինության գործընթացում կլինի աննախադեպ ակտիվություն՝ ավելի քան 150 դպրոցի միաժամանակյա կառուցմամբ:
Պետական բյուջեի եկամուտների և ծախսերի ցուցանիշները
2024 թվականի հունվար-նոյեմբերի տվյալներով պետական բյուջեի եկամուտները կազմել են 2 տրլն 268.9 մլրդ դրամ, ինչը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 9.6%-ով կամ 199.2 մլրդ դրամով: Պետական բյուջեի ծախսերը կազմել են 2 տրլն 501.1 մլրդ դրամ՝ նախորդ տարվա համեմատ ավելանալով 17.3%-ով կամ 368.7 մլրդ դրամով: Սակայն ճշտված պլանի համեմատ ծախսերը նվազել են:
Պետական պարտքի և ՀՆԱ-ի կանխատեսումները
Հովհաննիսյանի խոսքով՝ պետական պարտքը 2024-ի վերջին սպասվում է լինել ՀՆԱ-ի 50%-ի շրջանակներում՝ կազմելով մոտ 49.8%-50%: Պարտքի վերջնական ցուցանիշը կհրապարակվի 2024-ի գարնանը՝ ՀՆԱ-ի տվյալների ճշգրտումից հետո: Նախնական գնահատականներով՝ 2024-ի համախառն ներքին արդյունքը կաճի 5.5%-ով:
***
Հայաստանի պետական բյուջեի 2024 թվականի կատարողականը ցույց է տալիս որոշակի մարտահրավերներ հարկային եկամուտների ոլորտում, ինչի արդյունքում կառավարությունը զսպել է ծախսերը՝ ֆինանսական կայունությունը պահպանելու նպատակով: Սակայն սպասվում է, որ 2025 թվականին տնտեսության տարբեր ուղղություններում կգրանցվի զգալի ակտիվություն, հատկապես՝ դպրոցաշինության ծրագրերում:
