Տեխնոլոգիաների աննախադեպ զարգացումը փոխում է տնտեսական դաշտը, աշխատանքային հարաբերություններն ու արտադրական գործընթացները։ Ռոբոտները և արհեստական բանականությունը (ԱԲ) վաղուց արդեն հեքիաթային պատկերացում չեն, այլ մեր կյանքի և տնտեսության անբաժան մասեր։ Բայց ի՞նչ է սպասվում մարդկանց և ռոբոտների համատեղ գոյակցությանը․ համագործակցությո՞ւն, թե՞ մրցակցություն։
Ռոբոտների ազդեցությունը տնտեսության վրա
Ռոբոտների ներմուծումը դարձել է տնտեսության տարբեր ոլորտների զարգացման շարժիչ ուժերից մեկը։ Դրանք հնարավորություն են տալիս ընկերություններին նվազեցնել ծախսերը, բարձրացնել արտադրողականությունը և հաղթահարել շուկայի մարտահրավերները։ Ըստ գնահատականների՝ ռոբոտները տարեկան ավելացնում են համաշխարհային ՀՆԱ-ն միջինը 0.3-0.5%-ով։ Նրանց շնորհիվ արտադրության ծախսերը կրճատվում են 20-30%-ով։ Ավելին, մեծ տվյալների և մեքենայական ուսուցման շնորհիվ ԱԲ-ն օգնում է ավելի ճշգրիտ կանխատեսել շուկաների փոփոխությունները։
Կարևոր փաստեր.
- Արտադրական ռոբոտների օգտագործումը համաշխարհային տնտեսությունում տարեկան ավելացնում է ՀՆԱ-ն միջինը 0.3-0.5%-ով։
- Ռոբոտացված ձեռնարկությունները կրճատում են արտադրության ծախսերը 20-30%-ով։
- Մեծ տվյալների և մեքենայական ուսուցման շնորհիվ ԱԲ-ն ապահովում է առավել ճշգրիտ կանխատեսումներ շուկաների համար։
Մարդկանց համար ռիսկեր և հնարավորություններ
Չնայած ռոբոտները բերում են բազմաթիվ հնարավորություններ, դրանց տարածումը կարող է նաև սպառնալիք լինել աշխատատեղերի համար։ Արտադրության, լոգիստիկայի և սպասարկման ոլորտները առավել խոցելի են, որտեղ ավտոմատացված համակարգերը և ռոբոտները հաճախ փոխարինում են մարդկանց։ Արհեստական բանականությունը կարող է մինչև 2025 թվականը փոխարինել մինչև 85 միլիոն աշխատատեղ։ Սակայն այս իրավիճակը նաև նոր հնարավորություններ է ստեղծում։ Ռոբոտաշինության և ԱԲ-ի զարգացումը պահանջում է նոր մասնագիտություններ, ինչպիսիք են ռոբոտաշինության ինժեներները, ԱԲ-ի ծրագրավորողները և տվյալների վերլուծաբանները։
Ամենախոցելի ոլորտները.
- Արտադրություն. ավտոմատացված մեքենաները փոխարինում են մարդկանց։
- Լոգիստիկա. ռոբոտացված պահեստները և ինքնավար բեռնատարները նվազեցնում են վարորդների անհրաժեշտությունը։
- Սպասարկում. ռոբոտներն արդեն օգտագործվում են ռեստորաններում, հյուրանոցներում և այլ ծառայություններում։
Սակայն ռոբոտները միայն սպառնալիք չեն․ նրանք ստեղծում են նաև նոր հնարավորություններ։ Նրանց հետ համատեղ աշխատանքը կարող է նպաստել նոր մասնագիտությունների առաջացմանը, ինչպիսիք են ռոբոտաշինության ինժեներները, ԱԲ-ի ծրագրավորողները և տվյալների վերլուծաբանները։
Ինչպե՞ս են ռոբոտներն ու մարդիկ համագործակցում
Տնտեսության տարբեր ոլորտներում արդեն կան հաջողված օրինակներ, որտեղ մարդիկ և ռոբոտները համագործակցում են՝ բարձրացնելով արդյունավետությունը։ Արտադրական գործարաններում ռոբոտները կատարում են ֆիզիկապես ծանր աշխատանք, մինչդեռ մարդիկ վերահսկում են և կարգավորում գործընթացները։ Բժշկության ոլորտում վիրահատական ռոբոտները օգնում են վիրաբույժներին կատարել ավելի ճշգրիտ միջամտություններ։ Գյուղատնտեսության մեջ ռոբոտները կատարում են բերքահավաքի հիմնական աշխատանքները, իսկ մարդիկ զբաղվում են որակի գնահատմամբ։
Ռոբոտները՝ որպես տնտեսության ապագայի շարժիչ
Համաշխարհային բանկի զեկույցի համաձայն՝ ռոբոտաշինությունը կարող է դառնալ ապագա տնտեսության հիմնական շարժիչներից մեկը։ Բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտներում, օրինակ՝ Ճապոնիայում և Գերմանիայում, ռոբոտների ներդրումը զգալիորեն մեծացնում է աշխատանքի արդյունավետությունը։ Զարգացող երկրներում ռոբոտների կիրառումը կարող է հաղթահարել աշխատուժի պակասի խնդիրները՝ նպաստելով տնտեսական աճին։
Մարդկանց և ռոբոտների համատեղ ապագան
Մարդկանց և ռոբոտների համագործակցությունն ապագայում կարող է դառնալ տնտեսության հիմքը։ Սա կպահանջի երկու հիմնական քայլ.
- Կրթություն և վերապատրաստում. անհրաժեշտ է, որ մարդիկ զարգացնեն հմտություններ, որոնք թույլ կտան արդյունավետորեն համագործակցել ռոբոտների հետ։
- Կարգավորում և վերահսկում. պետք է ստեղծվեն միջազգային կանոնակարգեր, որոնք կկարգավորեն ռոբոտների կիրառումը՝ ապահովելով մարդկանց իրավունքների պաշտպանությունը։
