Համաշխարհային բանկը հրապարակել է Հայաստանի տնտեսական իրավիճակի հերթական ամփոփագիրը՝ 2025 թվականի փետրվարի տվյալներով։
Տնտեսական աճի դանդաղում
2025 թվականի փետրվարին Հայաստանում տնտեսական ակտիվության աճի տեմպը զգալիորեն դանդաղել է։ Տնտեսական աճը կազմել է ընդամենը 1.5 տոկոս (տարեկան կտրվածքով), նկատելիորեն նվազելով հունվարի 7.1 տոկոսի համեմատ։ Տարվա առաջին երկու ամիսների ընթացքում ընդհանուր աճը կազմել է 4.1 տոկոս։
Փետրվարի տնտեսական անկումը հիմնականում պայմանավորված է արդյունաբերության ոլորտի ծավալների կտրուկ նվազմամբ՝ 26.6 տոկոսով: Հատկապես զգալի է մշակող արդյունաբերության 33.3 տոկոս անկումը, ինչը բացատրվում է ալկոհոլային խմիչքների, գունավոր մետաղների և հանքահումքային արտադրանքի արտադրման կրճատմամբ։ Տրանսպորտի և կապի ոլորտներում նույնպես արձանագրվել է անկում։
Մյուս կողմից, շինարարության և ծառայությունների ոլորտներում արձանագրվել է երկնիշ աճ՝ համապատասխանաբար 12.7 և 12.1 տոկոս։
Աշխատաշուկայի զարգացումներ
Չնայած 2024 թվականի վերջին եռամսյակում գործազրկության մակարդակը նվազել էր նախորդ եռամսյակների համեմատ, 2024 թվականի տարեկան միջին գործազրկությունը բարձրացել է՝ կազմելով 13.9 տոկոս՝ 2023 թվականի 12.4 տոկոսի դիմաց։ Գործազրկության աճը նկատվել է ինչպես քաղաքային, այնպես էլ գյուղական բնակավայրերում, թե՛ տղամարդկանց, թե՛ կանանց շրջանում։
Սպառողական պահանջարկ և դրամական փոխանցումներ
Միջին իրական աշխատավարձերը 2025 թվականի առաջին ամիսներին աճել են 2 տոկոսով (տարեկան կտրվածքով), ինչը որոշակիորեն խթանել է սպառումը։ Զուտ ոչ առևտրային դրամական փոխանցումներն, անցյալ տարվա զգալի անկումից հետո, փետրվարին աճել են 29 տոկոսով (ամսական կտրվածքով), հատկապես Ռուսաստանից և այլ երկրներից փոխանցումների շնորհիվ։
Գնաճի բարձրացում և դրամավարկային քաղաքականություն
2025 թվականի մարտին գնաճը բարձրացել է մինչև 3.3 տոկոս՝ գերազանցելով Կենտրոնական բանկի սահմանած 3 տոկոսի թիրախը։ Սա 2023 թվականի ապրիլից ի վեր արձանագրված ամենաբարձր տարեկան գնաճի ցուցանիշն է։ Գնաճի հիմնական շարժիչ ուժը սննդամթերքի և ոչ ալկոհոլային խմիչքների գների 5.4 տոկոս աճն էր։ Չնայած գնաճի բարձրացմանը, Կենտրոնական բանկը որոշեց պահպանել վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը 6.75 տոկոսի մակարդակում։
Արտահանում և ներմուծում
Արտահանման և ներմուծման ծավալների կտրուկ կրճատումը շարունակվել է։ Փետրվարին արտահանումը նվազել է 67.7 տոկոսով, իսկ ներմուծումը՝ 46 տոկոսով։ Այս անկումը հիմնականում պայմանավորված է թանկարժեք և կիսաթանկարժեք քարերի վերաարտահանման կրճատմամբ և հանքանյութերի՝ մասնավորապես պղնձի և ոսկու, արտահանման նվազումով։ Սակայն գյուղատնտեսական արտադրանքի, պատրաստի սննդի և մեքենա-սարքավորումների արտահանման ծավալներն աճել են։ Առևտրային դեֆիցիտը առաջին երկու ամիսներին ընդլայնվել է 10.8 տոկոսով։
Ֆինանսական շուկաների զարգացումներ
Հայաստանի դրամը մարտին կայուն էր ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ՝ արժևորվելով 1.3 տոկոսով, բայց զգալիորեն արժեզրկվել է ռուսական ռուբլու նկատմամբ՝ 24.4 տոկոսով։ Միջազգային պահուստները աճել են մինչև 3.9 միլիարդ դոլար՝ բավարարելով 2.9 ամսվա ներմուծման ծածկույթը։
Առևտրային բանկերում ավանդներն աճել են 1 տոկոսով, իսկ վարկերը փոքր-ինչ նվազել են՝ 0.1 տոկոսով։ Փոխարժեքով ճշտված աճերը ավանդների դեպքում կազմել են 14 տոկոս, իսկ վարկերի դեպքում՝ 26.2 տոկոս։ Ֆինանսական կայունությունը պահպանվել է՝ կապիտալի համարժեքության ցուցանիշը (CAR) կազմելով 20 տոկոս։ Չաշխատող վարկերի մակարդակը (NPL) փոքր-ինչ աճել է՝ հասնելով 1.5 տոկոսի։
Պետական ֆինանսներ
Փետրվարին բյուջեում գրանցվել է 28.5 միլիարդ դրամի պակասուրդ, սակայն հունվարի գերակատարմամբ միասին՝ երկու ամիսների ընթացքում ձևավորվել է 71.6 միլիարդ դրամի աճողական հավելուրդ, որը ՀՆԱ-ի 0.7 տոկոսին համարժեք է։ Փետրվարին հարկային եկամուտները աճել են 11 տոկոսով, հիմնականում ԱԱՀ-ի և եկամտային հարկի ավելացման հաշվին։ Ծախսերը փետրվարին նվազել են 10.7 տոկոսով՝ հատկապես կապիտալ ծախսերի կրճատման արդյունքում։
