Վերջին տարիներին Չինաստանի արբանյակային ծրագրերը զգալիորեն արագացել են՝ դառնալով լուրջ մրցակից Իլոն Մասկի Starlink համակարգի համար։ Այս փոփոխությունները կարող են էական ազդեցություն ունենալ գլոբալ արբանյակային ինտերնետի շուկայի, ռազմավարական հաղորդակցության և թվային անվտանգային միջավայրի վրա։
Չինական Space Sail-ը մուտք է գործում միջազգային շուկա
2023-ի նոյեմբերին Շանհայում տեղակայված Space Sail ընկերությունը պայմանագիր է ստորագրել բրազիլական շուկա մուտք գործելու վերաբերյալ։ Ընկերությունը նաև բանակցություններ է վարում ավելի քան 30 երկրների հետ՝ ընդլայնելով իր ազդեցությունը։ 2024-ի սկզբին այն արդեն սկսել է իր գործունեությունը Ղազախստանում։
Չինաստանի արբանյակային տեխնոլոգիաների արագ զարգացումը
2023-ին Չինաստանը արձակել է ռեկորդային թվով 263 արբանյակ Երկրի ցածր ուղեծիր (մինչև 2,000 կմ), հայտնում է Reuters-ը՝ վկայակոչելով Analysys Mason խորհրդատվական գործակալության տվյալները։ Այս ուղեծրում տեղակայված արբանյակները կարող են ապահովել բարձր արագությամբ ինտերնետ՝ հատկապես հեռավոր շրջաններում, ինչպես նաև աջակցել ռազմական և առևտրային ծառայություններին։
Չինաստանը նաև ակտիվորեն զարգացնում է հրթիռային տեխնոլոգիաները՝ միաժամանակ ուղեծիր ուղարկելու ավելի մեծ թվով արբանյակներ։ Reuters-ի տվյալներով, Պեկինը նախատեսում է արձակել 43,000 արբանյակ առաջիկա տասնամյակների ընթացքում՝ զգալիորեն ընդլայնելով իր ներկայությունը տիեզերքում։
Starlink-ի գերակայությունը շարունակում է պահպանվել
Չնայած աճող մրցակցությանը, Starlink-ը շարունակում է մնալ առաջատարն այս ոլորտում։ Reuters-ի հաշվարկներով՝ 2020 թվականից ի վեր Starlink-ը ավելի շատ արբանյակ է արձակել, քան իր բոլոր մրցակիցները միասին վերցրած։ Ներկայումս դրա ցանցը ներառում է մոտ 7,000 արբանյակ, իսկ 2030-ի նպատակն է այդ թիվը հասցնել 42,000-ի։
Թվային աշխարհում ռազմավարական մրցակցություն
Չինաստանի ռազմավարությունը՝ զբաղեցնել ավելի շատ ուղեծրային դիրքեր, արևմտյան որոշ փորձագետների շրջանում մտահոգություններ է առաջացրել։ Ըստ Anaqua-ի տվյալների՝ 2023-ին Չինաստանը ներկայացրել է 2,449 արտոնագիր Երկրի ցածր ուղեծրի արբանյակային տեխնոլոգիաների վերաբերյալ, ինչը կտրուկ աճ է 2019-ի 162 արտոնագրի համեմատ։
Միևնույն ժամանակ, արևմտյան երկրներում աճում է մտահոգությունը, որ Չինաստանի ազդեցության աճը կարող է նաև ընդլայնել ինտերնետ գրաքննությունը և վերահսկողությունը թվային հաղորդակցության վրա։ Ամերիկյան արտաքին քաղաքականության խորհրդի հետազոտողների կարծիքով՝ Վաշինգտոնը պետք է ուժեղացնի իր համագործակցությունը գլոբալ հարավի երկրների հետ, եթե ցանկանում է արդյունավետ հակազդել Չինաստանի թվային ազդեցությանը։
***
Չինաստանի տիեզերական արբանյակային ծրագրերի զարգացումը հզոր մարտահրավեր է Իլոն Մասկի Starlink-ի համար։ Թեև Starlink-ը դեռևս պահպանում է իր առաջատար դիրքը, չինական ընկերությունների արագ ընդլայնումը կարող է էականորեն վերաձևել գլոբալ արբանյակային ինտերնետի շուկան և ազդել ռազմավարական հաղորդակցության ոլորտի ապագայի վրա։
