Մանկական հոգեբանները սարսափած են. ChatGPT-ին ավելի մոտ է մեր երեխաներին, քան կարելի է պատկերացնել. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
ՀՀ առաջատար կառուցապատողները հատուկ առաջարկներով են ներկայացել TOON EXPO MOSCOW 2025-ին. դիտեք ABNews.am կայքում
ԵԱՏՄ անդամ երկրների ՀՆԱ-ն մեկ տարվա ընթացքում աճել է գրեթե 4,5%-ով. Լուկաշենկո
Իսրայելի և Իրանի միջև հակամարտությունից կրած վնասը գնահատվում է 3 մլրդ ԱՄՆ դոլար. Bloomberg
Ինչպես հարստանալ՝ Ozon Հայաստան հարթակում մեղր վաճառելով. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Գերմանիան 26 մլն եվրոյի վարկ և 2 մլն եվրոյի դրամաշնորհ կտրամադրի Հայաստանին
ՌԴ ԿԲ-ն առաջարկել է թվային ռուբլու ներդրումը 2025-ի հուլիսի 1-ի փոխարեն տեղափոխել 2026-ի սեպտեմբերի 1-ին
«Նաիրիտ»-ի ապամոնտաժման և տարածքի մաքրման համար տրամադրվել է $1.5 մլն դրամաշնորհ Համաշխարհային բանկից
Moody’s-ը հաստատել է Հայաստանի Ba3 վարկանիշը՝ «կայուն» հեռանկարով և 5% տնտեսական աճի կանխատեսմամբ
ԱրարատԲանկը 2024թ․-ին ՄՓՄՁ ոլորտի ֆինանսավորմանն ուղղել է ավելի քան 12 մլրդ ՀՀ դրամ. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Երեք եղանակ, որոնցով գործատուները կարող են թիմերն ավելի արդյունավետ դարձնել. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
ԵԱՏՄ երկրների համախառն ՀՆԱ-ն աճել է՝ 1.6 տրիլիոնից հասնելով 2.6 տրիլիոն դոլարի. Վլադիմիր Պուտին
Մեկ օրում բացահայտվել է հանցագործության 99 դեպք. գրանցվել է 12 ավտովթար, վիրավորվել է 18 մարդ
Ռուսաստանի վարկային քարտերի ընդհանուր պարտքը հասել է 575.9 միլիարդ ռուբլու. Forbes
Հայաստանում առաջին անգամ անցկացվել է շրջանաձև տնտեսության միջազգային ֆորում. դիտեք ABNews.am կայքում
Կառավարությունը լուծարեց Սյունիքի մարզի Լիճքի միջնակարգ դպրոցը. գյուղում 0-ից 6 տարեկան երեխա չկա
21 անհայտ կորած զինծառայողների ընտանիքները ևս 2 ամիս կստանան 300,000-ական դրամի աջակցությունը
Հունիսին ծիրանով բեռնված 626 մեքենա է անցել ՌԴ, իսկ կոնյակով բեռնված՝ 7 մեքենա մեկ օրում. Գևորգ Պապոյան
Հօգուտ ՀՀ-ի կփոխանցվի շուրջ 227 հազար դոլարին համարժեք 87 միլիոն 622 հազար դրամ. դատախազություն
IDBank-ի ներկայացուցիչը միացել է Trade Finance Global-ի խմբագրական խորհրդին. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում

Հայաստանում զբոսաշրջության վերականգնումը և զարգացման դինամիկան

Հնս 18, 2024 15:16
153

2021 թվականից ի վեր գրանցված տնտեսական աճի հիմքում է նաև զբոսաշրջության զգալի աճը: Առաջին գծապատկերում պատկերված է Հայաստան զբոսաշրջիկների ժամանումների և մեկնումների դինամիկան` տարեկան կտրվածքով: Մինչև 2021թ. ժամանող և մեկնող զբոսաշրջիկների թիվը գրեթե հավասար էր: Նույնքան զբոսաշրջիկ էր գալիս Հայաստան, որքան մեկնում էր: Առկա էր զբոսաշրջիկների հոսքի տարեկան միջինը 12 տոկոս կայուն աճ: Առկա է նաև զբոսաշրջիկների որոշակի սեզոնայնություն` ամռան ամիսներին մոտ 2 անգամ ավելի շատ զբոսաշրջիկ է այցելում, քան ձմռան ամիսներին:

Գծապատկեր 1.

Ինչպես ցույց է տվել մեր նախորդ հետազոտությունը, երկուսուկես տարի վերականգնողական և կտրուկ աճից հետո՝ 2023-ի 4-րդ եռամսյակից գրեթե բոլոր ծառայությունների արտահանումը և ներմուծումը կրճատվել են։ 2023 թվականի չորրորդ եռամսյակի հարաբերակցությունը երրորդ եռամսյակին ցույց է տալիս, որ տուրիստական կամ ճանապարհորդական ծառայությունները կրճատվել են գրեթե 2 անգամ՝ 42.6 տոկոսով, չնայած որ տարեկան կտրվածքով տուրիստական ծառայությունների արտահանումը աճել է 23.3 տոկոսով՝ հասնելով 3 մլրդ դոլարի։

Այսինքն` տուրիստները 2023-ին Հայաստանում գնել են 3 մլրդ դոլարի տուրիստական ծառայություններ։ 2023-ի աճը հիմնականում ձևավորվել էր առաջին 3 եռամսյակների շարունակական աճի հաշվին։ Նշենք նաև, որ 2022 թվականին ծառայությունների արտահանումը աճել է ավելի քան 3 անգամ՝ հիմնականում ի հաշվի հետհամաճարակային վերականգնման աճի, ռուսական տուրիստների և ռելոկատների մեծ քանակությամբ ավելացմամբ։

Առաջին գծապատկերը ցույց է տալիս նաև համավարակի ազդեցությունը զբոսաշրջության հոսքի վրա. արդյունքում 2020 թվականի ապրիլ-օգոստոս ամիսներին Հայաստան մարդ չի այցելել, այսինքն՝ այս ժամանակահատվածում զբոսաշրջիկների թիվը եղել է 0: Այդ տարի սա մեծ հարված է հասցրել նաև տուրիստական արդյունաբերությանը: 2021 թվականից սկսվեց վերականգնողական աճը, որը պայմանավորված էր նաև Ռուսաստանից մեծ քանակությամբ ռելոկանտների ներհոսքով դեպի Հայաստան: Հատկանշական է, որ եթե մինչև 2020 թվականը ժամանող և մեկնող զբոսաշրջիկների քանակությունը գրեթե նույնն էր, ապա 2021 թվականից հետո ժամանող զբոսաշրջիկների քանակությունն ավելի մեծ աճ է արձանագրել, քան մեկնողներինը:

Գծապատկեր 2.

Նշենք, որ մինչև 2019թ. մեկնող և ժամանող զբոսաշրջիկների թիվը գրեթե հավասար էր և ուներ կայուն աճի միտում: 2020թ. համաճարակով պայմանավորված՝ զբոսաշրջիկների թիվը զգալիորեն կրճատվեց: 2021-2023 թվականներին գրանցվել է արագ տեմպերով վերականգնողական աճ: Հատկանշական է, որ ի տարբերություն մինչև 2019թ. գրանցված ցուցանիշների, երբ մեկնողների և ժամանողների թիվը գրեթե հավասար էր, այս ժամանակահատվածում՝ ըստ պաշտոնական տվյալների, 1.5 անգամ ավելի շատ զբոսաշրջիկ է ժամանել Հայաստան, քան մեկնել:

Բացարձակ տարբերությունը այս 3 տարիների ընթացքում կազմել է 1.65 մլն մարդ: Այսպիսով՝ 2021-23 թվականների ընթացքում Հայաստան է ժամանել 4.86 մլն զբոսաշրջիկ, իսկ մեկնել է 3.22 մլն զբոսաշրջիկ: Նշենք, որ 2023-ին ժամանողների թիվը արդեն վերականգնվել է և աճ է արձանագրել մինչհամաճարակային 2019 թվականի մակարդակից, սակայն 2023 թվականին Հայաստանից մեկնել է 1.65 մլն զբոսաշրջիկ, որը դեռևս 12 տոկոսով պակաս է մինչհամաճարակային 2019 թվականի շրջանի 1.87 մլն մեկնող զբոսաշրջիկներից:

Գծապատկեր 3.

Մտահոգիչ է նաև զուտ զբոսաշրջության տվյալները (գծապատկեր 3), որոնք ներկայացնում են Հայաստան որպես տուրիստ ժամանածների և մեկնածների տարբերությունը: 2024 թվականի առաջին եռամսյակում ՀՀ զուտ զբոսաշրջության թիվը կազմել է 55 հազար մարդ, սակայն 2023 թվականի առաջին եռամսյակում նույն ցուցանիշը կազմել էր 116 հազար մարդ: Փաստորեն, 2024 թվականի առաջին եռամսյակում զուտ ժամանումների թիվը ավելի քան 2 անգամ պակաս է եղել՝ համեմատած 2023 թվականի նույն ժամանակահատվածի հետ:

Նշենք, որ այս ցուցանիշը 2020 թվականի հետհամաճարակային շրջանից սկսած զգալի աճ էր արձանագրում մինչև 2024 թվականի առաջին եռամսյակը: Նշենք, որ 2023 թվականի առաջին եռամսյակում Հայաստան է այցելել 450 հազար մարդ, որից 50 տոկոսը կամ 225 հազարը եղել են Ռուսաստանի Դաշնությունից: 2024 թվականի առաջին եռամսյակում Հայաստան է այցելել 436 հազար մարդ, որից 42 տոկոսը կամ 184 հազարը եղել են Ռուսաստանից:

Փաստորեն, 2020 թվականից հետո առաջին անգամ առկա է Հայաստան ժամանած զբոսաշրջիկների թվի կրճատում: 2024 թվականի առաջին եռամսյակում 3.2 տոկոսով ավելի քիչ զբոսաշրջիկ է այցելել Հայաստան, քան 2023 թվականի նույն ժամանակահատվածում, իսկ Ռուսաստանից եկած զբոսաշրջիկների թիվը նվազել է 18.7 տոկոսով: Նկատվում է նաև Ռուսաստանից եկած զբոսաշրջիկների տեսակարար կշռի կրճատում:**

Եթե համեմատենք 2024 թվականի առաջին եռամսյակը 2023 թվականի նույն ժամանակահատվածի հետ, առկա է նաև տուրիստների անկում ԱՄՆ-ից, Գերմանիայից և Ֆրանսիայից: ԱՄՆ-ից տուրիստական հոսքերը կրճատվել են ավելի քան 2 անգամ (11 հազար այցելուից մինչև 4.9 հազար), Գերմանիայից և Ֆրանսիայից՝ ավելի քան 30 տոկոսով: 2023 թվականի առաջին եռամսյակում այս պետություններից յուրաքանչյուրից ժամանել էր մոտ 5.4 հազար մարդ, իսկ 2024-ի առաջին եռամսյակում արդեն համապատասխանաբար 3.6 ու 3.5 հազար մարդ:

Գծապատկեր 4.

Այս պահին զբոսաշրջիկների աճ առկա է Հնդկաստանից, Վրաստանից և Իրանից: Հնդկաստանից ժամանած զբոսաշրջիկների քանակությունը աճել է գրեթե 2 անգամ: 2023 թվականի առաջին եռամսյակում Հայաստան է այցելել 6.7 հազար Հնդկաստանի քաղաքացի (ընդանուր այցելությունների 1.5 տոկոսը), իսկ 2024 թվականի առաջին եռամսյակում՝ արդեն 13.2 հազար հնդիկ (ընդանուր այցելուների 3 տոկոսը): Վրաստանից և Իրանից այցելուների աճը կազմել է համապատասխանաբար 25 և 17 տոկոս:

2024 թվականի առաջին եռամսյակում Վրաստանից ժամանել է 62 հազար մարդ (ընդանուր այցելությունների 14 տոկոսը), իսկ Իրանից՝ 34 հազար մարդ (ընդանուր այցելուների 8 տոկոսը): Նշենք նաև, որ 2024 թվականի առաջին եռամսյակում Զվարթնոց միջազգային օդանավակայանով կատարված ուղևորությունները նվազել են 4 տոկոսով՝ համեմատած 2023 թվականի նույն ժամանակահատվածի հետ: 2023 թվականի առաջին եռամսյակի ժամանումների 65 տոկոսը կամ 290 հազար մարդ ժամանել է այս օդանավակայանով, իսկ 2024 թվականի առաջին եռամսյակում ժամանումների 64 տոկոսը կամ 279 հազար մարդ է ժամանել այս օդանավակայանով:

Գծապատկեր 5.

Վերջին գծապատկերը ցույց է տալիս Հայաստանից մեկնող և ժամանող զբոսաշրջիկների տարեկան դինամիկան, ինչպես նաև միջակայքային կանխատեսումը: Կետագծերով ներկայացված է մինչև 2019 թվականի ժամանումների և մեկնումների միջին՝ 12 տոկոսանոց տարեկան աճի թրենդային գիծը: Ինչպես երևում է, 2024 թվականի առաջին եռամսյակում ժամանումների տարեկան ցուցանիշը արդեն հասել է տարեկան թրենդային գծին և ունի նվազման միտում, որը կարող է բացասաբար անդրադառնալ տնտեսական ցուցանիշների, ինչպես նաև ընթացիկ հաշվեկշռի վրա: Հայաստանից մեկնող զբոսաշրջիկների թվաքանակը դեռևս ունի աճի միտում:

tvyal.com