2025 թվականի առաջին եռամսյակում Հայաստանի գնաճային միջավայրը աստիճանաբար մոտեցել է նպատակային ցուցանիշին։ Փետրվարի տվյալներով՝ 12-ամսյա գնաճը կազմել է 2.5%, իսկ բնականոն գնաճը՝ 1.5%։
Համաշխարհային տնտեսական ռիսկերն ու Հայաստանի վրա ազդեցությունը
Տնտեսական զարգացումները ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ նրա հիմնական առևտրային գործընկեր երկրներում, այս շրջանում ազդակներ են ստացել արտաքին շուկաներից։ Հիմնական ռիսկերը պայմանավորված են եղել մի քանի գործոններով.
- Գների աճի ռիսկերի սրացում՝ միջազգային ապրանքահումքային շուկաներում։
- Առաջարկի շղթաների խաթարման հավանականություն, ինչը կարող է ազդել ինչպես ներմուծման, այնպես էլ արտահանման վրա։
- ԱՄՆ-ի հարկաբյուջետային քաղաքականության անորոշություն, որը կարող է բերել երկարաժամկետ տոկոսադրույքների փոփոխությունների և պարտքային բեռի ավելացման։
Տնտեսական անորոշության պայմաններում առաջատար երկրների կենտրոնական բանկերը դեռևս շարունակում են պահպանել համեմատաբար խիստ դրամավարկային քաղաքականություն։ Արդյունքում՝ ՀՀ տնտեսության վրա արտաքին հատվածից ակնկալվում են թույլ գնաճային ազդեցություններ։
ՀՀ ԿԲ քաղաքականության հնարավոր սցենարները
Հայաստանի Կենտրոնական բանկի խորհուրդը գնահատել է մի քանի հնարավոր սցենար, որոնք կարող են որոշիչ լինել գնաճի վերահսկման և տնտեսական կայունության ապահովման համար։
- Ա տիպի սցենար՝ ավելի բարձր տոկոսադրույքների ուղի, ինչը նպատակ ունի մեղմելու անորոշություններից բխող մակրոտնտեսական ռիսկերը և ապահովելու գների կայունություն։
- Բ տիպի սցենար՝ տոկոսադրույքների ավելի արագ նվազման տարբերակ, եթե համաշխարհային տնտեսության զարգացումները, ԱՄՆ տնտեսական քաղաքականության անորոշությունները կամ պահանջարկի անկումը պահանջեն տնտեսական խթանման ավելի ճկուն մոտեցում։
ԿԲ-ն հայտարարել է, որ պատրաստ է ձեռնարկել համարժեք քայլեր՝ միջնաժամկետ հեռանկարում 3% գնաճի նպատակի և ընդհանուր գների կայունության ապահովման համար։ Խորհուրդը մշտապես դիտարկում է շուկայական զարգացումները և ճկուն արձագանքելու պատրաստակամություն ունի՝ հաշվի առնելով ինչպես ներքին, այնպես էլ արտաքին գործոնները։
2025 թվականի սկզբին գնաճային իրավիճակը Հայաստանում մնում է կառավարելի, սակայն միջազգային և տարածաշրջանային զարգացումները դեռևս անորոշության գործոն են։ Կենտրոնական բանկի քաղաքականության հետագա ուղղությունը կախված կլինի այն հանգամանքից, թե ինչպես կզարգանան արտաքին տնտեսության մարտահրավերները, ինչպես նաև՝ ներսում պահանջարկի և գնաճային սպասումների փոփոխությունները։
