Բարձր-ցածր մեթոդը ծախսերի գնահատման պարզ մեթոդ է, որը հնարավորություն է տալիս վերլուծել և առանձնացնել բիզնեսի ֆիքսված և փոփոխական ծախսերը:
Հիմք ընդունելով բիզնեսի գործունեության ամենաբարձր և ամենացածր ծավալների արժեքները՝ այս մեթոդն օգնում է կազմակերպություններին պատկերացում կազմել ծախսերի կառուցվածքի մասին և պարզել դրանց ազդեցությունը արտադրության կամ ծառայությունների ծավալների վրա:
Այս հոդվածում կներկայացնենք բարձր-ցածր մեթոդի մեխանիզմը, դրա կիրառման քայլերը, առավելություններն ու սահմանափակումները՝ ընդգծելով նաև այն, թե ինչպես կարող են այս մեթոդը կիրառել բիզնեսները և ներդրողները ծախսերի կառավարման համար։
Ի՞նչ է բարձր-ցածր մեթոդը
Բարձր-ցածր մեթոդը ծախսերի հաշվառման գործիք է, որը թույլ է տալիս պարզել փոփոխական և ֆիքսված ծախսերը՝ հիմնվելով գործունեության ամենաբարձր և ամենացածր ծավալների վրա:
Ծախսերի գծային վերլուծությամբ այս մեթոդն օգնում է ընկերություններին՝ հասկանալու, թե ինչպես են ծախսերը փոխվում, և հնարավորություն է տալիս կանխատեսել ծախսերը արտադրության տարբեր մակարդակներում:
Օրինակ
Պատկերացրեք, որ որոշակի ժամանակահատվածում բիզնեսն ունի հետևյալ տվյալները.
- Ամենաբարձր ծավալ՝ 1,000 միավոր, ծախս՝ $20,000
- Ամենացածր ծավալ՝ 500 միավոր, ծախս՝ $12,000
Այս տվյալների հիման վրա հնարավոր է հաշվարկել մեկ միավորի փոփոխական արժեքը և ֆիքսված ծախսերը (տես հաշվարկման քայլերը ստորև):
Բարձր-ցածր մեթոդի քայլերը
1. Փոփոխական ծախսերի հաշվարկ
Փոփոխական ծախսերի համար օգտագործվում է հետևյալ բանաձևը.
Այս բանաձևի միջոցով հնարավոր է գտնել ծախսերի փոփոխական բաղադրիչը՝ մեկ միավորի վրա։
Օրինակ
Եթե ամենաբարձր ծախսերը $20,000 են, իսկ ամենացածրը՝ $12,000, և ծավալները՝ 1,000 և 500, ապա.
2. Ֆիքսված ծախսերի հաշվարկ
Ֆիքսված ծախսերի հաշվարկի բանաձևը հետևյալն է.
Օրինակ
Եթե փոփոխական ծախսերը մեկ միավորի համար $16 են, իսկ ամենացածր ծախսերը՝ $12,000, ամենացածր ծավալը՝ 500, ապա.
3. Ընդհանուր ծախսերի հաշվարկ
Ընդհանուր ծախսերի հաշվարկը կատարվում է հետևյալ բանաձևով.
Օրինակ
Եթե ակտիվության ծավալը 800 միավոր է, ապա ընդհանուր ծախսերը կլինեն.
Ինչու՞ է բարձր-ցածր մեթոդը կարևոր
Բարձր-ցածր մեթոդը կարևոր է այն բիզնեսների համար, որոնք ցանկանում են հասկանալ իրենց ծախսերի վարքագիծը՝ առանց բարդ և ժամանակատար վերլուծությունների: Այն թույլ է տալիս.
- Կանխատեսել ծախսերը տարբեր սցենարներում,
- Հստակեցնել ծախսերի կառուցվածքը,
- Աջակցել բյուջետավորմանը և պլանավորմանը։
Այս մեթոդը հատկապես օգտակար է այն բիզնեսների համար, որոնք ունեն սեզոնային տատանումներ կամ կարճաժամկետ պլանավորման կարիք։
Առավելություններ
- Պարզություն
Բարձր-ցածր մեթոդն արագ է և հարմար՝ առանց բարդ հաշվարկների: - Արդյունավետություն տվյալների սահմանափակման դեպքում
Այն հատկապես օգտակար է, երբ տվյալները սահմանափակ են կամ ֆինանսական տեղեկատվությունն ամբողջական չէ: - Հարմար փոքր բիզնեսների համար
Փոքր բիզնեսները կարող են այս մեթոդը օգտագործել՝ ծախսերը գնահատելու և ռեսուրսների բաշխումը պլանավորելու համար:
Թերություններ և սահմանափակումներ
- Տվյալների անտեսում
Բարձր-ցածր մեթոդը հաշվի է առնում միայն ծայրահեղ կետերը՝ անտեսելով մնացած տվյալները: - Գծային ենթադրություն
Այն ենթադրում է, որ ծախսերի և գործունեության միջև հարաբերությունը գծային է, ինչը միշտ չէ, որ համապատասխանում է իրականությանը: - Համապատասխանության խնդիրներ
Եթե ծայրահեղ տվյալները բնորոշ չեն ընդհանուր գործունեությանը, արդյունքները կարող են լինել ոչ ճշգրիտ։
Համեմատություն այլ մեթոդների հետ
| Մեթոդ | Առավելություն | Թերություն |
|---|---|---|
| Բարձր-ցածր մեթոդ | Արագ և պարզ | Տվյալների անտեսում, անճշտություն ծայրահեղ դեպքերում |
| Ռեգրեսիայի վերլուծություն | Ավելի ճշգրիտ վերլուծություն | Պահանջում է ծրագրային ապահովում և փորձագիտական հմտություններ |
Օգտագործման դեպքեր
1. Բյուջետավորում
Բիզնեսները կարող են այս մեթոդը կիրառել՝ պարզելու ֆիքսված և փոփոխական ծախսերը և ավելի ճշգրիտ բյուջե կազմելու համար։
2. Արտադրության ծախսերի կառավարում
Ընկերությունները կարող են վերահսկել արտադրության ծախսերը և պլանավորել արտադրական ծավալները՝ նվազագույնի հասցնելով ծախսերը։
3. Ֆինանսական որոշումներ կայացնելու աջակցություն
Մեթոդը կարող է օգնել ներդրողներին՝ գնահատելու ընկերության ծախսերի վարքագիծը և աճի ներուժը։
***
Բարձր-ցածր մեթոդը ծախսերի գնահատման պարզ, բայց հզոր գործիք է: Թեև այն ունի իր սահմանափակումները, այն մնում է օգտակար բյուջետավորման, ծախսերի վերահսկման և ֆինանսական վերլուծության համար՝ հատկապես փոքր բիզնեսների և սահմանափակ ռեսուրսներ ունեցող ընկերությունների համար։
Խորհուրդ: Մեծ ծավալի և բազմազան տվյալներ ունեցող կազմակերպությունները կարող են օգտագործել ռեգրեսիայի վերլուծություն՝ ավելի ճշգրիտ արդյունքներ ստանալու համար:
