Ինչ է տեղի ունեցել
2025-ի հունիսի 12-ին Հնդկաստանի Գուջարաթ նահանգում, Ահմեդաբադ քաղաքի օդանավակայանի մերձակայքում, տեղի ունեցավ խոշոր ավիաաղետ։ Air India ավիաընկերությանը պատկանող Boeing 787 Dreamliner մարդատար ինքնաթիռը կործանվեց մեկնարկից մի քանի րոպե անց։ Ինքնաթիռում եղել է 242 մարդ՝ 230 ուղևոր և անձնակազմի 12 անդամ։ Բոլոր նրանք զոհվել են։ Զոհվածների թվում եղել են Հնդկաստանի, Բրիտանիայի, Պորտուգալիայի և Կանադայի քաղաքացիներ։
Ըստ տվյալների՝ սա Boeing 787 Dreamliner մոդելի առաջին խոշոր ավիաաղետն էր՝ մոդելի 2009-ից գործարկվելու և 2011-ից շուկայում հայտնվելուց ի վեր։ Aviation Safety Network հարթակի տվյալներով՝ մինչ այժմ գրանցվել էր մոտ 170 միջադեպ, սակայն սա առաջինն էր, որն ավարտվեց մարդկային զոհերով։
Ինքնաթիռը արտադրվել և փոխանցվել էր Air India-ին դեռևս 2014 թվականին և պետք է Ահմեդաբադից ուղևորվեր դեպի Լոնդոնի Գաթվիկ օդանավակայան։
Boeing-ի բաժնետոմսերի անկումը
Դեպքից անմիջապես հետո Boeing ընկերության բաժնետոմսերը սկսեցին կտրուկ անկում գրանցել նախաբորսայական վաճառքներում։ Հինգշաբթի առավոտյան դրանք նվազեցին մոտ 8%-ով։ Սա զգալի կորուստ էր հատկապես այն ֆոնին, որ վերջին ամիսներին Boeing-ը փորձում էր վերականգնել իր դիրքերը շուկայում՝ նոր պատվերների աճի և ղեկավարությունում փոփոխությունների շնորհիվ։
Նման անկումները շուկաներում հաճախ պայմանավորված են ոչ միայն տվյալ ողբերգական դեպքով, այլև ընդհանուր վստահության նվազումով ընկերության արտադրանքի և անվտանգության նկատմամբ։ Boeing-ը վերջին տարիներին մի քանի խոշոր սկանդալների մեջ է հայտնվել՝ ներառյալ 737 MAX-ի աղետները, Alaska Airlines-ի միջադեպը և մի շարք հետաքննություններ։
Արտադրողների և մատակարարների ֆինանսական կորուստները
Ոչ միայն Boeing-ի, այլև նրա հիմնական մատակարարների բաժնետոմսերն էլ սկսեցին նվազել։ Օրինակ՝ GE Aerospace-ի բաժնետոմսերը նվազել են 4%-ով, իսկ Spirit AeroSystems-ինը՝ 3%-ով։ Այդ ընկերությունները սերտորեն կապված են Boeing-ի արտադրական ցիկլի հետ, և յուրաքանչյուր խոշոր պատահար անմիջապես ազդում է նաև նրանց տնտեսական վիճակի վրա։
Տեխնիկապես սա նշանակում է, որ դեպքի արդյունքում շուկայում մի քանի միլիարդ դոլար արժողության շուկայական կապիտալիզացիա մարվեց մի քանի ժամվա ընթացքում։
Երկարաժամկետ տնտեսական հետևանքներ
Այսպիսի աղետներից հետո ավիացիոն ոլորտում սովորաբար առաջանում են.
-
Պատվերների կրճատում․ ավիաընկերությունները կարող են հետաձգել նոր Boeing 787 պատվերները։
-
Սպառողների վստահության անկում․ ուղևորների մոտ կարող է նվազել վստահությունը այս մոդելի նկատմամբ։
-
Սերտ հետաքննություններ և լրացուցիչ ստուգումներ․ ամբողջական քննություն կանցկացվի՝ պարզելու վթարի պատճառները, ինչը կարող է հանգեցնել նոր ծախսերի արտադրողի համար։
-
Հնարավոր դատական գործընթացներ և փոխհատուցումներ․ զոհվածների հարազատները կարող են դիմել դատարան։
Այս ամենը կարող է ստիպել Boeing-ին կրկին ավելացնել իր ռեզերվները սպասվող իրավաբանական և տեխնիկական ծախսերի համար։
*հոդվածը պատրաստելիս օգտագործվել է նաեւ ԱԲ
