Իսրայել-Իրան լարվածությունը հասնում է Սյունիք․ ինչ սպասել Հայաստանի տնտեսությունում. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Հայաստանում կկառուցվի 500 միլիոն դոլար արժողությամբ AI գործարան
Երևանի որ վարչական շրջաններում են այսօր բնակարաններն ավելի մատչելի. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Անպտղության մակարդակը Հայաստանում հասել է 18.2%-ի
Հայաստանը 2024 թվականին արտահանել է 7.5 միլիոն լիտր կոնյակի սպիրտ
«Պարզից պարզ». ֆինանսական գրագիտությունն ԱրարատԲանկի հետ. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Ովքեր են աշխարհի ամենաբարձր վարձատրվող գոլֆիստները 2025-ին. Forbes. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
2025թ.-ի հունվար-ապրիլին հեռահաղորդակցության ոլորտում հասույթը կազմել է 54․5 մլրդ դրամ
Սևանա լիճ է բաց թողնվել շուրջ 74 հազար 800 հատ իշխանի մանրաձուկ
Ինչու է Հայաստանում դոլարը բանկերից «հեռանում». մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
Tabadul. Ներդրումային հնարավորություններ, որոնք հասանելի են միայն Կոնվերս Բանկի աջակցությամբ. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում
ՌԴ բյուջեի դեֆիցիտը հունվար-մայիս ժամանակահատվածում կազմել է 3.393 տրլն ռուբլի կամ ՀՆԱ-ի 1.5%-ը
Հայաստանում մասնագիտական ​​քոլեջների ընդունելության թիվն աճել է 11.4%-ով. ԿԳՄՍՆ
2025թ․-ի հունվար-ապրիլին Հայաստանում հացի արտադրությունը նվազել է 0.5%-ով
2025թ.-ի հունվար-ապրիլին Հայաստանում մսի արտադրությունն աճել է 9.3%-ով
Հայաստանի ֆուտբոլի ազգային թիմը ոչ-ոքի ավարտեց հանդիպումը Չեռնոգորիայի հետ
2025թ․-ի հունվար-ապրիլին Հայաստանում գինու արտադրությունը նվազել է 38,8%-ով
2025թ․-ի հունվար-ապրիլին Հայաստանում ցեմենտի արտադրությունը նվազել է 23․2%-ով
22025թ․-ի հունվար-ապրիլին Հայաստանում հանքային ջրերի արտադրությունը նվազել է 8.2%-ով
Ինչու այս եռամսյակում ԶՊՄԿ-ն այլևս խոշոր հարկատու չէ. ՊԵԿ-ը պարզաբանում է. մանրամասները՝ ABNews.am կայքում

Ինչպես պայքարել ֆինանսական զեղծարարների դեմ

Հնս 10, 2025 16:35
28

Ինչպե՞ս պայքարել ահագնացող տեմպերով աճող ֆինանսական խաբեությունների դեմ։

Կարո՞ղ ենք արդյոք հույսներս դնել հասարակ քաղաքացիների զգոնության, ինքնակրթության և բարձր գիտակցության վրա։ Ցավոք, նմանատիպ օրակարգը հակված է տապալման։ Սա հասկանալու համար վարքաբանական գիտությունների պրոֆեսոր` Արմենակ Անտինյանն առաջարկում է ավելի մոտիկից ուսումնասիրել սպառողին և նրա հոգեբանությունը։

Ըստ նրա առհասարակ, որոշումներ կայացնելիս մենք օգտագործում ենք երկու տեսակի համակարգ՝ Համակարգ 1 և Համակարգ 2:

Համակարգ 1-ը արագ է, ինտուիտիվ, հուզական, ալարկոտ, և սխալական, մինչդեռ Համակարգ 2-ը դանդաղ է, ռացիոնալ և տրամաբանական։ Մեր որոշումների 90%-ից ավելիի պատասխանատուն արագ ու սխալական Համակարգ 1-ն է։

Ինչպե՞ս է սպառողը դառնում խաբեության զոհ։ Հանցագործները թիրախավորում են հենց Համակարգ 1ը։ Օրինակ՝ նրանք ստեղծում են հրատապության զգացում՝ ստիպելով զոհերին հավատալ, որ անհապաղ չգործելու դեպքում հետևանքները կլինեն շատ դառը։

Արմենակ Անտինյանն ասում է, երբ զեղծարարը զանգում է քաղաքացուն, ներկայանում որպես բանկի աշխատակից ու տեղյակ պահում որ իր անունից գործարք է տեղի ունենում, որը շտապ պետք է արգելափակվի, գործ ունենք հենց հրատապության զգացման մանիպուլյացիայի հետ։

Վարքաբանական գիտությունների պրոֆեսորի խոսքով լուծումներ կան իրավիճակը մեղմելու համար ու դրանք կապված չեն միլիոնավոր դոլարների ներդրումների հետ։ Քիչ չէ նաև միջազգային բանկերի փորձը, որոնք ակտիվորեն օգտագործում են վարքաբանական գիտությունը (Behavioural Science), սպառողներին նմանատիպ զեղծարարություններից հնարավորինս հետ պահելու համար։

Միջազգային բանկերը շատ արդյունավետ օգտագործում են խոչընդոներիգաղափարը։ Հիմնական նպատակը սպառողի համար փոքրիկ խոչընդոտների ստեղծումն է, որը կդժվարացնի գումարի փոխանցումը, անձնական տվյլաների տրամադրումը, ու սպառողին կստիպի սխալական Համակարգ 1-ն անջատել ու գործարքն իրականացնել ավելի ռացիոնալ Համակարգ 2-ով։

 

Բաժանորդագրվեք մեր Տելեգրամյան ալիքին՝ բիզնես ոլորտի ամենաթարմ և կարևոր նորություններին առաջինը ծանոթանալու համար: