Մանուկ Բեյ Մանուկյանը ծնվել է 1769 թվականին Տարոնում՝ Օսմանյան կայսրության Բիթլիս նահանգում։ Նա հայ ազնվական ընտանիքից էր, և իր մանկությունն անց է կացրել տարածաշրջանի առևտրական մշակույթի ազդեցության ներքո։ Մանուկյանների ընտանիքը մեծ ճանաչում ուներ՝ հատկապես իրենց շփումներով մերձավորարևելյան ու եվրոպական շրջանակների հետ։
Մանուկ Բեյը հարստացավ որպես հմուտ առևտրական և բանկիր։ Նրա գործարար գործունեության առանցքում կանգնած էին միջազգային առևտուրը, հացահատիկի արտահանումը, մետաղական արտադրանքների (օրինակ՝ կաթսաներ) առևտուրը և ֆինանսական ծառայությունները։ Նա վարկեր էր տրամադրում ինչպես տեղի առևտրականներին, այնպես էլ օտարերկրյա գործընկերներին։
Նրա բիզնես կապերն ընդգրկում էին օսմանյան կայսրությունը, մերձավորարևելյան երկրները և Եվրոպան։ Այդ համագործակցությունները նրան ոչ միայն նյութական, այլև քաղաքական կապերի հնարավորություն տվեցին։
Մանուկ Բեյ Մանուկյանը ծառայել է որպես բարձրաստիճան խորհրդական Եգիպտոսի կառավարությունում, մասնավորապես՝ Մուհամմեդ Ալի փաշայի օրոք։ Այս պաշտոնը նրան մեծ ազդեցություն տվեց ոչ միայն Եգիպտոսում, այլ նաև ողջ Մերձավոր Արևելքում։
Իր վաստակած հարստությունը Մանուկ Բեյ Մանուկյանը մեծ չափով օգտագործել է հայկական եկեղեցիների, դպրոցների և համայնքների կառուցման ու վերականգնման համար։ Նա իր ժամանակի ամենաազդեցիկ հայ աշխարհիկ գործիչներից էր Մերձավոր Արևելքում։
Նրա ամենահայտնի բարեգործական նախաձեռնություններից մեկը Կահիրեի Սուրբ Աստվածածին հայկական եկեղեցու կառուցումն է՝ նրա հովանավորությամբ։
Մանուկ Բեյ Մանուկյանը համարվում է հայկական ազնվականության, գործարար խիզախության և բարեգործության վառ օրինակ։ Նրա կյանքն ու գործունեությունը վկայում են, թե ինչպես կարող է մեկը միավորել տնտեսական հմտությունները, ազգային պատկանելիությունը և բարեգործական ձգտումները՝ թողնելով կայուն ժառանգություն ապագա սերունդներին։
***
Մանուկ Բեյ Մանուկյանի պատմությունը վկայում է, որ հայ գործարարությունն ու բարեգործությունը սերտորեն կապված են եղել դեռևս 18-19-րդ դարերում, և նա հավակնում է լինել այն առաջին հայերից մեկը, ով իր հարստությունը ծառայեցրել է նաև ազգին ու հասարակությանը։
Աղբյուր՝ Բանկային նորություններ
