Վարկերի և ավանդների շարժերը Հայաստանում. ինչ են ցույց տալիս թվերը
2024 թվականի դեկտեմբերին, 2023-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ, Հայաստանում գրանցվել է վարկերի և ավանդների որոշակի նվազում։ Վարկերի ծավալը նվազել է 0.01 տոկոսով, իսկ ավանդների ծավալը՝ 0.3 տոկոսով։ Միաժամանակ, արձանագրվել է տոկոսադրույքների որոշակի փոփոխություն՝ որոշ դեպքերում նվազում, իսկ որոշ դեպքերում՝ աճ։
Ինչպես են փոխվել վարկերի տոկոսադրույքները
Հայաստանի բանկերի միության նախագահ Դանիել Ազատյանի ներկայացրած տվյալների համաձայն՝ ֆիզիկական անձանց տրամադրված 1-5 տարի ժամկետով դրամային վարկերի տոկոսադրույքները նվազել են 0.7 տոկոսային կետով, իսկ արտարժույթով (հիմնականում՝ դոլարով) տրամադրված վարկերինը՝ 1.5 տոկոսային կետով։ 5 տարուց ավելի ժամկետով դրամային վարկերի տոկոսադրույքը նվազել է 0.5 տոկոսային կետով, մինչդեռ դոլարային վարկերինը գրանցել է 0.2 տոկոսային կետով աճ։
Կենտրոնական բանկի սահմանափակումների ազդեցությունը
Ըստ Ազատյանի, 2024 թվականին Կենտրոնական բանկը որոշակի սահմանափակումներ էր սահմանել՝ արգելելով ռեզիդենտներին տրամադրել հիփոթեքային և սպառողական վարկեր։ Այդ պատճառով, հիփոթեքային վարկերի աճը պայմանավորված էր ոչ ռեզիդենտներին տրամադրված վարկերով, ինչը կարող է չարտացոլել շուկայի ամբողջական պատկերը։
Դրամով վարկավորման և ավանդների աճը
Տարիների ընթացքում Հայաստանում նկատվել է դրամային վարկավորման ծավալի կայուն աճ։ Եթե 2014 թվականին տրամադրված վարկերի 67 տոկոսը արտարժույթով էր, իսկ 33 տոկոսը՝ դրամով, ապա 2024 թվականին այս պատկերը փոխվել է՝ հօգուտ ազգային արժույթի։ Նույն միտումը նկատվում է ավանդների դեպքում. 2014-ին ավանդների 72 տոկոսը ներդրվել էր արտարժույթով, մինչդեռ 2024-ին այդ ցուցանիշը նվազել է 47 տոկոսի, իսկ 53 տոկոսն արդեն ձևավորվում է դրամով։
Այս տվյալները վկայում են, որ Հայաստանի ֆինանսական շուկան շարունակում է աստիճանաբար անցում կատարել դեպի դրամով գործարքներ, ինչը կարող է ամրապնդել տնտեսության կայունությունը՝ նվազեցնելով արտարժույթի արժեզրկման ազդեցությունը բանկային հատվածում։
