Հիմնական դրույթներ
-
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի նոր հարկային օրինագիծը նախատեսում է բոլոր երկրների, այդ թվում՝ Հայաստանից ԱՄՆ ներմուծվող ապրանքների վրա 10% մաքսատուրք սահմանել, մինչ այդ Հայաստանի ապրանքների համար մաքսատուրքը 0% էր։
-
Այս փոփոխությունը հատկապես կազդի Հայաստանի այն ապրանքների վրա, որոնք արտահանվում են ԱՄՆ, օրինակ՝ ադամանդներ, ալկոհոլային խմիչքներ, գորգեր և ալյումին։
Ուղղակի ազդեցություն
-
Հայաստանի արտահանումը ԱՄՆ կազմում է երկրի ընդհանուր արտահանման փոքր մասը՝ 2024թ.՝ մոտ $59 մլն, մինչդեռ ներմուծումը՝ $350 մլն։
-
Ադամանդի արտահանումը կազմում է Հայաստանի արտահանման ավելի քան կեսը դեպի ԱՄՆ ($74 մլն, կամ 57%)։
-
Նոր մաքսատուրքը կբարձրացնի հայկական ապրանքների գինը ԱՄՆ շուկայում, ինչը կարող է նվազեցնել պահանջարկը և վնասել արտահանողներին։
Անուղղակի ազդեցություն
-
Տնտեսագետների գնահատմամբ, Հայաստանի վրա ուղղակի ազդեցությունը համեմատաբար փոքր կլինի, քանի որ ԱՄՆ-ի հետ առևտրի ծավալը մեծ չէ։
-
Սակայն, եթե ԱՄՆ-ի նոր մաքսատուրքերը բացասաբար ազդեն ԵՄ-ի, Չինաստանի և այլ խոշոր տնտեսությունների վրա, դա կարող է անուղղակիորեն ազդել նաև Հայաստանի տնտեսության վրա՝ միջազգային շուկաների անկայունության, ներդրումների նվազման և փոխարժեքի տատանումների տեսքով։
Արտաքին պարտք և տնտեսական միջավայր
-
Հայաստանի արտաքին պարտքը 2025թ. գերազանցել է $13 մլրդ, իսկ պարտք-ՀՆԱ հարաբերակցությունը՝ 53%։
-
Նոր մաքսատուրքերը կարող են խորացնել առևտրային դեֆիցիտը, քանի որ Հայաստանի ներմուծումները ԱՄՆ-ից զգալիորեն գերազանցում են արտահանումը։
Ընդհանուր գնահատական
-
Ուղղակի ազդեցությունը սահմանափակ է, քանի որ ԱՄՆ-ի հետ առևտուրը փոքր է, սակայն որոշ արտահանող ոլորտներ (օրինակ՝ ադամանդի արդյունաբերություն) կարող են զգալի վնաս կրել։
-
Անուղղակի ազդեցությունները կախված կլինեն գլոբալ տնտեսական զարգացումներից և ԱՄՆ-ի նոր մաքսատուրքերի ազդեցությունից այլ երկրների վրա։
ԱՄՆ-Հայաստան առևտրի հիմնական ցուցանիշներ (2024)
| Ցուցանիշ | Արժեք (մլն. դոլար) | Մաքսատուրքի փոփոխություն |
|---|---|---|
| Արտահանում ԱՄՆ | 59 | 0% → 10% |
| Ներմուծում ԱՄՆ-ից | 350 | Չի փոխվում |
| Ադամանդի արտահանում | 74 | 0% → 10% |
***
Թրամփի հարկային օրինագիծը կբերի Հայաստանից ԱՄՆ արտահանվող ապրանքների գների բարձրացման, ինչը կարող է նվազեցնել արտահանման ծավալները և վնասել որոշ ոլորտների մրցունակությանը։ Սակայն, ընդհանուր տնտեսական ազդեցությունը Հայաստանի համար համեմատաբար սահմանափակ է՝ հաշվի առնելով ԱՄՆ-ի հետ առևտրի փոքր ծավալը։
*հոդվածը պատրաստելիս օգտագործվել է նաեւ ԱԲ
