2025 թվականի առաջին վեց ամիսները նշանավորվեցին ԱՄՆ դոլարի արժեքի պատմական անկմամբ՝ նշելով վերջին 50 տարիների ընթացքում ամենավատ առաջին կիսամյակը: Այս անկման պատճառները բազմազան են՝ սկսած Դոնալդ Թրամփի մաքսային քաղաքականությունից մինչև ներդրողների վստահության նվազում ԱՄՆ տնտեսական ուղղության հանդեպ:
Դոլարի անկման ծավալներն ու պատճառնե՞րը
ԱՄՆ դոլարը 2025 թվականի սկզբից ի վեր արժույթների զամբյուղի նկատմամբ ընկել է շուրջ 10.8%-ով, ինչը ամենավատ առաջին կիսամյակն է 1973 թվականից ի վեր։ Այդ ընթացքում դոլարի ինդեքսը հասել է 2022 թվականի մարտից ի վեր ամենացածր մակարդակին։
Ներդրողները սկսել են վաճառել ամերիկյան արժույթը՝ մտահոգվելով Թրամփի տնտեսապես ռիսկային քաղաքականությունից․
-
Մաքսատուրքերի կտրուկ բարձրացում,
-
Հակասական հայտարարություններ Դաշնային պահուստային համակարգի նկատմամբ,
-
Հավանականությունը, որ Փաուելի փոխարինողը կստիպի տոկոսադրույքների իջեցում,
-
ԱՄՆ պետական պարտքի արագ աճ՝ պայմանավորված «մեծ, գեղեցիկ» բյուջեով։
Ֆինանսական շուկաների արձագանքը
Թեև դոլարը թուլացել է, ֆինանսական շուկաներում արձագանքն ավելի բարդ էր․
-
Եվրոն աճել է 5%-ով,
-
Ֆունտ ստեռլինգը հասել է 1.37 դոլարի՝ երեք տարվա ամենաբարձր մակարդակին,
-
Ոսկու գինը աճել է 25%-ով՝ որպես ավանդական անվտանգ ակտիվ,
-
S&P 500-ը սկզբում կտրուկ անկում է ապրել, սակայն հետո վերականգնվել և հասել ռեկորդային մակարդակի։
Ներդրողները բախվել են հակասական ազդակների․ մի կողմից՝ անկայունություն, մաքսատուրքեր և տոկոսադրույքների անորոշություն, մյուս կողմից՝ արհեստական բանականության ոլորտում առաջընթաց, որը բարձրացրել է որոշ տեխնոլոգիական ընկերությունների բաժնետոմսերը։
Ինչու են շուկաները բաժանվել
Տեխնոլոգիական ոլորտը եղել է խառը վիճակում․
-
Meta-ի բաժնետոմսերը աճել են 25%՝ ԱԲ ներդրումների շնորհիվ,
-
Իսկ Apple-ը կորցրել է գրեթե 20%՝ Չինաստանից ներմուծման մաքսատուրքերի և ԱԲ մրցավազքից հետ մնալու պատճառով։
Միևնույն ժամանակ, եվրոպական շուկաները գերազանցել են ԱՄՆ-ին․
-
Stoxx 600 աճել է 7%,
-
FTSE 100՝ 7.2%,
-
DAX՝ 20%։
Բազմաթիվ ներդրողներ սկսել են իրենց պորտֆելները տեղափոխել ԱՄՆ-ից դուրս՝ համարելով, որ երկիրը կորցնում է իր նախկին կայունության դիրքը։
Ապագայի անորոշությունը
AJ Bell-ի վերլուծաբան Դեն Քոթսվորթը նշել է, որ շուկաները այժմ վերակառուցում են ակտիվների բաշխման ռազմավարությունները, իսկ UBS-ի Դին Թըրները նշել է, որ գարնան շոկից հետո վերականգնումը պայմանավորված է ԱԲ եկամուտների աճով և մաքսատուրքերի ժամանակավոր դադարեցմամբ։
Այնուամենայնիվ, մնացյալ 2025 թվականը դեռևս պարունակում է մեծ անորոշություն՝ կապված՝
-
Թրամփի տնտեսական քաղաքականության հետ,
-
Դաշնային պահուստային համակարգի ղեկավարության և տոկոսադրույքների հնարավոր փոփոխությունների հետ,
-
Արտաքին առևտրային լարվածության պահպանման կամ խորացման ռիսկերի հետ։
Եզրահանգում․ ԱՄՆ դոլարի կտրուկ թուլացումը 2025-ի առաջին կիսամյակում միայն մեկ պատճառ չունի. այն արտացոլում է ներդրողների արձագանքը տնտեսական և քաղաքական որոշումների բարդ համադրությանը։ Հետագա զարգացումները կախված կլինեն ոչ միայն Թրամփի վարչակազմի քայլերից, այլև գլոբալ տնտեսության դիմադրողականությունից։
Աղբյուր՝ https://www.theguardian.com/business/2025/jun/30/us-dollar-first-half-trump-tariffs
